A B C Ĉ D E F G Ĝ H Ĥ I J Ĵ K L M N O P R S Ŝ T U V Z
(c) 1999, 2005 Jouko Lindstedt kaj la nacilingvaj respondeculoj
Hejma Vortaro proponas Esperantajn nomojn por diversaj ĉiutagaj aferoj. Ĝi ne estas traduka vortaro el Esperanto en naciajn lingvojn aŭ inverse. Tiuj ĉiutagaj aferoj estas rekoneblaj per la Esperant-lingvaj difinoj, helpataj de la nacilingvaj tradukoj. Tial la Esperanta kapvorto povas havi pliajn signifojn, kiujn la difino aŭ tradukoj ne montras. Se du Esperantaj vortoj estas indikitaj kiel sinonimoj per la signo "=", ankaŭ tio koncernas nur la difinitan signifon: unu el la vortoj povas ja havi kromajn signifojn, kiujn oni ĉi tie ne mencias.
La nacilingvaj tradukoj ne plene koincidas kun la difinoj, nek unu kun aliaj. Ĉar la realoj, en kiuj la Esperantaj familioj vivas, varias de lando al lando kaj de regiono al regiono, la Esperantaj vortoj ne povas havi ĉie tutsaman signifon. Mi scias, ke kio en mia familio nomiĝas "bulko", ne aspektas kiel la "bulko" de iu familio alilanda. Tamen estus eraro difini "bulkon" tiel precize, ke ĉi tie aŭ tie oni ne plu povus uzi la vorton. La variado de la ĉiutagaj vortoj estas kutima afero en ĉiuj lingvoj parolataj en multaj landoj, kiel cetere montras ankaŭ la laŭlanda variado de la anglaj, francaj aŭ hispanaj tradukoj en Hejma Vortaro.
Mallongigoj uzataj: KP = komparu, (R) = registrita varmarko, RIM = rimarkigo, ? = necerta traduko.
Sigloj de lingvoj: AN = angla, FI = finna, FR = franca, GE = germana, HE = hebrea, HI = hispana, HU = hungara, IT = itala, JA = japana, NE = nederlanda, PL = pola, PT = portugala, RU = rusa, SV = sveda. La mallongigoj por la diverslandaj varioj de ĉi tiuj lingvoj estas ĝenerale memkompreneblaj, sed rimarku, ke en la hispana la mallongigo "(Am.)" signifas la andaluzan, ekstremaduran aŭ amerikan variojn.
Sigloj de fontoj: EB = Esperanta Bildvortaro (R. Eichholz, 1988–1989); MIL = Mil unuaj vortoj en Esperanto (nova eldono 2004, trad. E. Grimley Evans); PB = Praktika Bildvortaro (1979); PIV1 = Plena Ilustrita Vortaro de Esperanto ("la malnova PIV" de 1970); PIV2 = La Nova Plena Ilustrita Vortaro de Esperanto (2002); PV = Plena Vortaro (1934); PMEG = Plena Manlibro de Esperanta Gramatiko (B. Wennergren); ReVo = Reta Vortaro de Esperanto; Z = Zamenhof (ofte citata laŭ vortaroj). La fontoj estas indikataj ne konsekvence, sed nur laŭbezone ekzmple en la rimarkigoj.
Ĉar ĉiu vorto aŭ esprimo havas propran artikolon, la alfabeta ordo ne estas laŭradika, sed baziĝas sur ĉiuj literoj de la vortoj, inkluzive la finaĵojn. Aparta aldonaĵo listigas son-imitajn verbojn.
Al la vortaro: A B C Ĉ D E F G Ĝ H Ĥ I J Ĵ K L M N O P R S U V Z
Tiu ĉi vortareto celas helpi tiujn parolantojn de Esperanto, kiuj uzas la lingvon hejme kiel ĉiutagan komunikilon. Ordinaraj vortaroj ja ne ĉiam utilas, kiam oni serĉas nomon por iu enhejma aĵo aŭ ago. Kompreneble oni ofte povas utiligi la riĉan vortfaran sistemon de Esperanto por mem krei taŭgajn vortojn, sed estas bone ekscii, kiel aliaj familioj Esperant-lingvaj solvis similajn problemojn. Hejma Vortaro tamen ne strebas al plena unueco de la enhejma Esperanto, ĉar la tre variaj lokaj cirkonstancoj ja nature speguliĝas ĝuste en la lingvaĵo ĉiutaga. Oni rigardu ĉi tiun vortaron kiel helpilon, ne kiel la normon.
La materialon por la vortaro kolektis la anoj de la komputil-reta diskutejo DENASK-L kaj la kunlaborantoj de Rondo Familia de UEA. Ĝi ne estas provo sisteme kovri la centran vortostokon pri hejmaĵoj – ĝi estas nesistema kaj iom kaprica kolekto de vortoj, kiuj jen montriĝis aparte problemaj, jen ŝajnis alikiale diskonigindaj.
La vortaron iniciatis komence de la okdekaj jaroj Anna Löwenstein kaj Renato Corsetti. La unuan enkomputiligon prizorgis Derek Roff en 1990. La unua provizora paperversio de la vortaro en ties nuna ĝenerala aranĝo estis distribuata de Rondo Familia dum 1997.
Pri la kapvortoj kaj difinoj en ĉi tiu eldono respondecas mi, pri la nacilingvaj tradukoj sole nur la respektivaj nacilingvaj respondeculoj, kies adresaro troviĝas fine de la vortaro. Krom al ili, mi deziras ĉi tie danki ankaŭ al Sten Johansson, kiu multe helpis en la teĥnika redaktado, al Claude Roux, kiu konsilis precipe en botanikaj demandoj, kaj al ĉiuj, kiuj sendis proponojn kaj informojn rete aŭ papere. Neniu el ili kulpas, se mi decidis ne sekvi iliajn konsilojn aŭ prokrastis utilajn aldonojn ĝis la sekva eldono.
Kompilante la vortaron, mi klopodis elekti vortojn, kiuj al mi ŝajnas rekomendindaj por novaj familioj Esperant-lingvaj. Ofte ili estas vortoj uzataj jam en multaj familioj, sed mi ne evitis ĉerpi ankaŭ el eldonitaj vortaroj, se mi en ili trovis proponojn taŭgajn por ĉiutaga uzo. Kelkaj dezirus, ke mi bazu ĉion sur enketoj inter familioj, dum iuj aliaj konsilus min sekvi ekzemple Plenan Ilustritan Vortaron pli konsekvence. Mi serĉis ian mezan vojon, kvankam tio necesigis plurajn subjektivajn decidojn.
Mi esperas, ke ĉi tiu unua eldono de Hejma Vortaro, kvankam modesta kaj mankhava, helpos novajn Esperant-lingvajn parojn kaj familiojn pensi malpli pri la lingvo mem, kaj pli pri la tuthomaraj valoroj, kiujn ĝi peras kaj portas.
En Lahti, la tagon de la 150-jara jubileo de Kalevala (28 februaro 1999)
Jouko Lindstedt |
aĉet/ĉar/et/o Veturilo, en kiun oni kolektas aĉetaĵojn en memserva vendejo (PIV2, simpligita). AN shopping trolley, supermarket trolley FI ostoskärryt FR chariot m. GE der Einkaufswagen HE ? HI carr(it)o m. de la compra HU (bevásárló)kocsi IT carrello (del supermercato) JA kâto NE winkelwagentje; (Fl.) kar v.(m.) PL koszyk PT carrinho de compras RU тележка (магазинная) SV kundvagn KP infanĉareto, rulsako RIM Ofte nura "ĉareto" sufiĉas.
ajl/o Herbo (Allium sativum) kun fortaj odoro kaj gusto, precipe ĝia bulbo. AN garlic FI valkosipuli FR ail m. GE der Knoblauch HE ŝum HI ajo m. HU fokhagyma IT aglio JA ninniku NE knoflook o.(m.) PL czosnek PT alho RU чеснок SV vitlök KP ajlopremilo, bulbo, cepo, ŝenoprazo
ajl/o/prem/il/o Tenajlo-simila ilo por mane dispremi ajlerojn. AN garlic squeezer, garlic crusher FI valkosipulinpuristin FR presse-ail m. GE die Knoblauchpresse HE ? HI triturador m. de ajos, prensaajos m. HU fokhagymanyomó IT schiacciaaglio JA ninniku ŝiboriki NE knoflookpers v.(m.) PL ? PT espremedor de alho RU ĉesnokodavilka, ĉesnoĉnica SV vitlökspress KP ajlo
akaĵu/o Ŝajnfrukto de akaĵuarbo (Anacardium occidentale), konsistanta el du partoj: akaĵu-pomo kaj akaĵu-nukso (laŭ PIV2). Almenaŭ en Eŭropo, "akaĵuo" estas uzata ankaŭ pri la nura nukso. AN cashew nut FI (nukso) cashewpähkinä, (pomo) acajouomena FR (nukso) noix de cajou f., (pomo) pomme de cajou f. GE die Cashewnuss HE ? HI anacardo m. HU kesudió IT anacard(i)o, (pomo di) Acagiù; (noce dell') anacardio, noce di Acagiù JA (nukso) kaŝûnaccu PL ? PT (pomo) caju; (nukso) castanha de caju NE cashewnoot v. RU (nukso) oreĥ keŝ'ju; (pomo) jabloko keŝ'ju SV (nukso) cashewnöt; (pomo) njurfrukt, acajoufrukt RIM Akaĵunukso estas la vera frukto de la akaĵuarbo: malmolŝela, enhavanta semon manĝatan kruda aŭ rostita. Akaĵupomo estas la fruktosimile ŝvelinta, flava aŭ ruĝa supra parto de la pedunklo de la akaĵuarbo, portanta la akaĵnukson; ĝi gustas kvazaŭ pomo kaj estas uzata por farado de suko, kaĉo, konfitaĵo, vino kaj brando.
akv/o/melon/o Planto el la genro Citrullus kaj ĝia frukto, manĝata freŝa. AN watermelon FI vesimeloni FR pastèque f., melon d'eau m. GE die Wassermelone HE avati'aĥ HI sandía f. HU görögdinnye IT cocomero, anguria, melone d'acqua JA suika PL ? PT melancia NE watermeloen m. RU arbuz SV vattenmelon
anet/o Spicherbo Anethum graveolens. AN dill FI tilli FR aneth m. GE der Dill HE ŝevet reĥani (tavlin) HI eneldo m. HU kapor IT (a)neto, finocchio fetido JA inondo, ĵiru PL ? PT aneto, luzendro NE dille v. RU ukrop SV dill
anorak/o Sporta vent- kaj pluv-imuna jako, ofte kun kapuĉo. AN anorak FI ulkoilupusero, anorakki, tuulitakki FR anorak m. GE der Anorak HE me'il HI anorak m. HU anorák IT giacca a vento JA anorakku NE anorak m. PL ? PT anoraque; (Port.) quispo RU (kurtka-) vetrovka, anoraka SV anorak KP jako
antaŭ/ĉambr/o = vestiblo
antaŭ/tuk/et/o = salivtuko
arakid/o = ternukso
artiŝok/o Planto el la genro Cynara kaj ĝia manĝebla "floro" (kapitulo). AN (globe) artichoke FI (latva-)artisokka FR artichaut m. GE die Artischocke HE aritŝok HI alcachofa f. HU articsóka IT carciofo JA ĉôsen azami, âtiĉôku NE artisjok v. PL ? PT alcachofra RU artiŝok SV kronärtskocka
askalon/o = ŝaloto
aŭskult/il/o La parto de telefono, kiu enhavas mikrofonon kaj malgrandan laŭtparolilon, kaj kiun tenas la uzanto. AN receiver FI luuri FR combiné m. GE der (Telefon)Hörer HE oznija HI auricular m. HU telefonkagyló IT microtelefono, ricevitore, cornetta JA ĵuŭaki NE hoorn m. PL ? PT fone RU trubka (telefonnaja) SV telefonlur KP kapaŭskultiloj, laŭtparolilo = parolilo, poŝtelefono = portebla telefono RIM PIV1 enhavas "aŭdilo".
avel/o Nukso de avelujo, arbeto el la genro Corylus. AN hazelnut FI hasselpähkinä FR noisette f. GE die Haselnuss HE -egoz (-ilsar) HI avellana f. HU mogyoró IT nocciola, nocciolina JA haizeru naccu NE hazelnoot v. PL ? PT avelã RU lesnoj oreĥ, funduk SV hasselnöt KP juglando, nukso, ternukso = arakido
aven/flok/o/j Avengrajnoj vaporumitaj kaj plat-premitaj. AN porridge oats, rolled oats FI kaurahiutaleet FR flocons d'avoine m. pl. GE die Haferflocken HE dajsat ŝibolet ŝual HI copos m.pl. de avena HU zabpehely IT fiocchi di avena JA ôtomîru NE havervlokken v. PL ? PT flocos de aveia RU ovsjanye ĥlop'ja SV havregryn KP aveno
aven/o Greno el la genro Avena. AN oats FI kaura FR avoine f. GE der Hafer HE ŝibolet ŝual HI avena f. HU zab IT avena JA karasumugi NE haver v.(m.) PL ? PT aveia RU ovës SV havre KP avenflokoj
A B C Ĉ D E F G Ĝ H Ĥ I J Ĵ K L M N O P R S Ŝ T U V Z
B
(balancilo biskvito branpano burgero)
babil/et/i (Pri eta bebo:) ekzerci sin produkti parolsonojn kaj silabojn. AN babble FI jokeltaa, jokellella FR babiller GE brabbeln HE lekashkesh HI parlotear, balbucear, balbucir (un bebé) HU gügyög IT ? lallare (emettere lallazione); ? ciangottare JA nango o hanasu NE brabbelen PL ? PT balbuciar RU gul'kat', lepetat' SV jollra
bak/aĵ/o Ĉia bakita manĝaĵo (PIV1), plej ofte tia el faruno. AN cake, pastry, biscuit; cakes and biscuits FI leivonnainen FR (specife) pâtisserie f., gâteau m.; (pli vastasence) aliment cuit au four m. GE das Gebäck HE ? HI bizcocho m., tarta f., torta f. HU sütemény, pékáru IT (cibo cotto al forno) JA kukkî NE koekje, gebak o. PL ? PT assado, comida de forno RU peĉen'je, vypeĉka SV bakverk KP biskvito, kuko, torto
bak/form/uj/o = bak/muld/il/o Ujo plenigata per pasto por baki kukon en forno. AN cake pan, baking tin FI vuoka FR moule m. GE die Kuchenform, die Backform HE tavnit afija HI molde m. (de cocción) HU sütőforma IT tortiera, forma (per dolci) JA jakiki, kukkî gata NE bakblik o., bakvorm m. PL ? PT forma de bolo RU forma dlja vypeĉki SV bakform, ugnsform KP bakforno = bakujo, bakpleto
bak/forn/o = bak/uj/o Forno aŭ ties parto, uzata por baki. AN oven FI paistinuuni, leivinuuni FR four m. GE der Backofen HE tanur afija HI horno m. HU sütő, kemence IT forno JA ôbun NE oven m. PL ? PT forno RU peĉ' (russkaja), duĥovka SV ugn, bakugn KP bakformujo = bakmuldilo, bakpleto, forno, kuirforno = fornelo, hejt(o)forno RIM "Bakujo" troviĝas en PIV1.
bak/muld/il/o = bakformujo
bak/plet/o Nefiksita metala plato, kun aŭ sen malaltaj randoj, sur kiu oni bakas panojn kaj kukojn en forno. AN oven tray; baking plate; (usone) cookie sheet FI (uuni)pelti FR plaque à biscuits f. GE die Backplatte HE tavnit afija HI bandeja f. del horno HU tepsi IT teglia, tiella JA jakizara NE bakplaat v. PL ? PT assadeira RU protiven' SV bakplåt, långpanna KP bakformujo = bakmuldilo RIM Bildo: EB 42/53.
bak/uj/o = bakforno
balanc/il/o Tabulo, sur kiu oni povas lude balanciĝi
(pendolilo aŭ baskulo). AN (pendolilo) swing; (baskulo) seesaw FI keinu FR
balançoire f. GE (pendolilo) die Schaukel; (baskulo) die Wippe HE nadneda HI
(pendolilo) columpio m.; (baskulo) sub(e)ibaja m., balancín m. HU hinta IT
altalena JA ŝîsô, buranko NE schommel m. PL ? PT (Port.) baloiço; (Braz.)
balanço RU kaĉeli SV gunga; gungbräda KP baskulo, lulilo, pendolilo
banan/o Frukto de bananujo, arbosimila herbo el la
genro Musa. AN banana FI banaani FR banane f. GE die Banane HE banana HI
plátano m., (Am.) banana f. HU banán IT banana JA banana NE banaan v. PL ? PT
banana RU banan SV banan
ban/ĉambr/o Ĉambro, kie oni banas, duŝas aŭ lavas sin; ofte kunigita
kun necesejo. AN bathroom FI kylpyhuone FR salle de bain f., salle de bains f.
GE das Bad, das Badezimmer HE (ĥadar-)ambatja HI cuarto m. de baño HU fürdőszoba
IT (stanza da) bagno JA jokuŝicu, bâsurûmu NE badkamer v.(m.) PL ? PT banheiro
RU vannaja (komnata) SV badrum KP necesejo RIM Eblas diri ankaŭ "banejo"; tiu
vorto signifas ankaŭ apartan domon por bani.
ban/ej/o KP banĉambro
baskul/o Speco de balancilo:
longa tabulo metita sur kuŝantan ŝtipon aŭ alian subtenilon, tiel ke unu persono
ĉe ĉiu ekstremaĵo povas alterne leviĝi kaj malleviĝi (laŭ PIV1, 2a signifo). AN
seesaw FI keinulauta, kiikkulauta FR bascule f., tape-cul m. GE die Wippe HE
nadneda HI sub(e)ibaja m., balancín m. HU mérleghinta IT altalena (a bilico) JA
ŝîsô NE wip m., wipplank v. PL ? PT gangorra RU kaĉeli SV gungbräda KP balancilo,
pendolilo RIM
baz/lern/ej/o = element/a lern/ej/o La unua lernejo de infanoj,
laŭlande varie ekde la aĝo de ĉ. 6 jaroj ĝis la aĝo de 12-15 jaroj. AN
elementary school, (brite) primary school FI peruskoulu, (pli frue) kansakoulu
FR école primaire f., école élémentaire f. GE die Grundschule HE bejt sefer
jesodi HI escuela/enseñanza f. primaria HU általános iskola IT scuola di base
(6-13j.); scuola elementare (6-10j.); scuola media (inferiore) (11-13j.) JA
ŝôgakkô NE basisschool v.(m.) PL ? PT (curso de) primeiro grau (primário = unuaj
jaroj + ginásio = 4 lastaj jaroj) RU naĉal'naja ŝkola, nepolnaja srednjaja ŝkola
SV grundskola KP infanejo = infanĝardeno = infanvartejo, mezlernejo = meza
lernejo
beb/o/ĉar(/et)/o = infanĉar(et)o
beb/o/kaĉ/o = kaĉ/et/o Flueca kaĉo por malgrandaj infanoj el faruno aŭ
industrie farita pulvoro, miksita kun lakto aŭ akvo kaj eventuale varmigita aŭ
kuirita. AN baby food, Pablum FI (vauvan)velli FR purée f., céréales pour bébé
f. pl. GE der Babybrei HE dajsat tinok HI papilla f. (para el bebé) HU
gyermektápszer (pépes) IT pappa, pappina JA bebîfûdo NE pap v., papje PL ? PT
mingau, papa RU detskaja smes', detskoe pitanie, kaŝa SV välling KP laktosupo
RIM Ne konfuzu ĝin kun anstataŭaĵoj de patrina mamlakto.
beb/o/seĝ/o Longforma subtena seĝo, en kiu eta bebo povas rigardi la
ĉirkaŭaĵon en pozicio duonsida, duonkuŝa. AN baby chair FI vauvantuoli, sitteri,
babysitter FR siège pour nouveau-né m., siège pour bébé m., (Fr.) bébé-relax m.
GE die Babywippe HE kise tinok HI sillita f. (de bebé) HU csecsemőülőke ? IT
(poltroncina per neonato) JA bebîrakku NE relax m. PL ? PT (Braz.) bebê conforto
RU stul'ĉik-krovatka SV babysitter KP infanseĝo
bet/o La manĝebla radiko de diversaj kultiv-formoj de la
ordinara beto (herbo Beta
vulgaris L.); ankaŭ tiu herbo mem. AN beet FI juurikas FR betterave f. GE
die Bete HE selek HI remolacha f. HU répa IT barbabietola JA bîto, satôdaikon NE
biet m. PL ? PT beterraba RU svëkla SV beta KP folibeto, ruĝa beto
bide/o Neceseja instalaĵo por lavi la pubon kaj postaĵon. AN bidet FI
bidé FR bidet m. GE das Bidet HE aslat bide HI bidé m. HU bidé IT bidè JA ? NE
bidet m.(o.) PL ? PT bidé RU bide SV bidé KP neceseja seĝo = necesseĝo =
necesujo
biskot/o Malpeza rebakita pantranĉaĵo. AN rusk FI korppu FR biscotte
f. GE der Zwieback HE cnim HI biscote m. HU kétszersült IT fetta biscottata,
pane biscottato JA kukkî, bisuketto NE beschuit m., toost m. PL ? PT (Port.)
tosta; (Braz.) torrada RU suĥar' SV skorpa KP biskvito,
krakeno, krakpano, kringo RIM Vd. EB 97/43. Biskvitoj
estas plej ofte dolĉaj, biskotoj pli panecaj.
biskvit/o Seka kuketo, dufoje aŭ longe bakita. AN
biscuit, cookie FI pikkuleipä, keksi, pipari FR biscuit m. GE (trockenes Gebäck)
HE biskvit, afifit HI galleta f., pasta f. (para el té) HU keksz, kétszersült IT
biscotto JA bisuketto, kukkî NE biscuit m., koekje PL ? PT biscoito, bolacha RU
peĉen'e (=biskvitoj), biskvit, ? keks SV skorpa, kex KP biskoto, krakeno,
krakpano, kringo, kuko RIM Vd. EB
97/42. PIV1 konas ankaŭ la vorton "kekso" ("malmola kuketo, ordinare konsumata
kun teo"), sed ŝajnas esti neeble trovi por ĝi internacian signifon distingeblan
disde "biskvito".
blok(/et)/o = brik(et)o
blu/aĵ/o = kontuz(aĵ)o
bluz/o 1. Longa malstrikta ĉemizo (laŭ PIV1). 2. Ornamita (virina)
ĉemizo. AN 1. smock 2. (virina ĉemizo) blouse FI pusero, paitapusero FR blouse
f. GE die Bluse HE ĥulca, kutonet HI 1. blusón m. 2. blusa f. HU blúz IT 1.
blusa, camiciotto 2.camicietta, blusetta JA burausu NE blouse v. PL ? PT 1.
blusão 2. blusa RU 1. bluza 2. bluzka SV blus KP ĉemizo
bokal/o Vazo, plej ofte vitra, kies aperturo estas larĝa kaj la kolo
tre mallonga; povas havi surŝraŭbeblan kovrilon (PIV1, kun modifoj). AN jar FI
purkki FR bocal m. GE das Glas HE cincenet HI tarro m.; bocal m. HU befőttesüveg
IT barattolo (di vetro) JA bin NE weckpot m. PL ? PT boião, moringa RU banka SV
(glas)burk RIM Vd. EB 41/66, 78/63. Ne miksu kun "pokalo"!
bol/ig/i Varmigi likvaĵon ĝis bolado; prepari manĝaĵon en bolanta
likvaĵo. AN boil FI keittää, kieh(a)uttaa FR faire bouillir GE (auf)kochen HE
le'hartiaĥ HI hervir, poner a hervir, cocer; (metante ujon en alian ujon kun
bolanta akvo) calentar/preparar al baño (de) María HU forral IT far bollire,
bollire (tr.), lessare JA juderu NE koken; aan de kook brengen PL ? PT ferver RU
kipjatit'; varit' SV koka KP brogi, kuiri
bon/a hund/o! Alparolo al hundo por danki aŭ trankviligi ĝin. AN good
dog FI kiltti koira! FR tout doux! bon chien! GE braver Hund HE kelev tov HI
¡bravo!, ¡buen perro! HU jó kutya (nekutima) IT buono! JA orikôsan, îkoda, joŝi
joŝi NE brave hond!; (Fl.) hij is braaf!, braaf! PL ? PT (Port.) bobi RU
ĥoroŝaja sobaĉka! SV duktig hund, fin vovve KP sidiĝu! = sidu!
bon/a/n! Mallonga salutvorto anstataŭ "bonan matenon", "bonan tagon",
"bonan vesperon". AN hi!, hello! FI hei, terve, huomenta, päivää, iltaa FR
salut!, allo! GE (matene) Morgen!; (posttagmeze) Tag!; (vespere) 'n Abend! HE
ŝalom! HI ¡hola!, ¡buenas! HU Kívánok!, Jónapot! IT ciao!; salve! JA jâ NE hoi!,
hallo! PL ? PT (por posttagmezo aŭ vespero) "boa!" RU privet! SV hej! RIM
Kompreneble "saluton!" estas la plej kutima familiara saluto.
bovl/o Ronda manĝujo malpli larĝa kaj pli profunda ol telero. AN bowl
FI kulho FR bol m. GE das Schälchen HE ka'arit HI bol m., tazón m., cuenco m.,
fuente f. HU ? IT ciotola JA sûpu zara NE kom v. PL ? PT tigela RU miska, piala
SV skål KP suptelero
brak/um/i = ĉirkaŭ/brak/i Ĉirkaŭi iun per la brakoj kaj premi tiun ame
al si. AN hug FI syleillä, halata FR embrasser, serrer (dans ses bras), prendre
(dans ses bras) GE umarmen HE leĥabek HI abrazar HU (meg)ölel IT abbracciare JA
dakiŝimeru NE omhelzen PL ? PT abraçar RU obnjat' SV krama
bran/pan/o Pano, en kiu oni konservis la branon; bona
por sano. AN bran bread FI kokojyväleipä, grahamleipä FR pain de son m. GE das
Vollkornbrot HE leĥem male HI pan m. integral HU korpás kenyér, barna kenyér IT
pane integrale JA haigâiri no pan, haigapan NE zemelenbrood o. PL ? PT pão de
sêmea, pão integral RU otrubnoj ĥleb, zernovoj ĥleb SV fullkornsbröd, bröd med
kli KP tutgrajna = plengrajna = integra
brasik/o Iu ajn legomo aŭ furaĝplanto el la multaj malsimilaj
kultiv-formoj de la ĝardena brasiko (Brassica oleracea, el Eŭropo) aŭ de
la orientaj kultiv-formoj de la rapobrasiko (Brassica rapa gr. Chinensis
kaj gr. Pekinensis) (laŭ PIV2). AN cabbage FI kaali FR chou m. GE der
Kohl HE kruv HI col f. HU káposzta IT cavolo JA kjabecu NE kool m. PL ? PT couve
RU kapusta SV kål RIM La nomon "brasiko" oni uzas komunlingve ĉefe pri tiuj
kultiv-formoj, kies surteraj partoj, ne radikoj, estas uzataj kiel legomoj.
bret/ar/o Meblo surplanka aŭ ĉemura kun pluraj bretoj por libroj kaj
alio. AN shelf unit, set of shelves, (librobretaro) bookcase FI hyllykkö,
kirjahylly FR étagère f. GE das Regal HE konanit, madafim HI estantería f. HU
polc(rendszer) IT scaffale JA hondana, tana NE rek PL ? PT estante RU stellaĵ,
etaĵerka SV hylla KP komodo = tirkestaro, vestoŝranko
brik(/et)/o = blok(/et)/o Ĉiu el la lignaj aŭ plastaj pecoj, uzataj en
infanaj konstruludoj. AN brick, building block FI (rakennus)palikka FR cube m.,
brique de construction f. GE der (Bau)Stein, das Klötzchen HE kubija HI pieza f.
HU építőkocka IT blocchetto, cubetto, pezzo (per le costruzioni) JA brokku NE
blok(je) m. PL ? PT lego RU kubik SV kloss, klots, byggkloss RIM EB 40/19
proponas "lud-brikoj (lud-bloketoj)".
brog/i Trempi en bolanta akvo aŭ surverŝi per ĝi, por kuiri aŭ prepari
por kuirado (PIV1, mallongigita). AN blanch, parboil FI kiehauttaa, ryöpätä FR
blanchir GE abbrühen HE lishlok HI escaldar, hervir, cocer HU (le)forráz IT
sbollentare; scottare JA jugaku NE blancheren PL ? PT aferventar RU oŝparit' SV
skålla, förvälla KP boligi, kuiri RIM "Brogi" signifas ankaŭ "brulvundi per tre
varma likvaĵo": Propra supo brogas, fremda allogas (Z).
bulb/o Subtera ŝvelaĵo de plantoj kiel cepo, ajlo, tulipo k.a. AN bulb
FI sipuli (kasvin osa) FR bulbe m. GE die Zwiebel HE bacal (ŝel cemaĥ) HI bulbo
m. HU hagyma(gumó) IT bulbo JA kjûkon NE (bloem)bol m. PL ? PT bolbo, bulbo RU
lukovica SV lök KP ajlo, cepo RIM Atentu, ke multaj lingvoj ne distingas inter
"bulbo" (subtera parto de diversaj plantospecioj) kaj "cepo" (grava planto kun
manĝebla bulbo).
bulk/o Malgranda mola paneto, ofte ronda, kutime tritika, dolĉa aŭ ne.
AN (bread) roll FI pulla, sämpylä FR petit pain m. GE (nordgermane) das
Brötchen, (sudgermane) die Semmel HE laĥmanja HI panecillo m., bollo m. HU
zsemle IT panino JA rôrupan NE broodje PL ? PT pãozinho RU bulka SV bulle,
småfranska KP kuko
bul/o Pli-malpli globa peco el knedebla materialo. AN ball (ekz.
meatball, snowball, fireball) FI pallo (ekz. lumipallo), pulla (ekz. lihapulla),
kerä FR (pasto, viando) boulette f., (neĝo) boule f., (tero) motte f., (fadeno,
lano) pelote f., (lano) balle f. GE (neĝo) der Ball, (fadeno) das Knäuel, (tero)
die Kugel HE kufta'a, (neĝo) kadur ŝeleg HI bola f.; (lano) ovillo m.;
(viandobulo, buleto) albóndiga f. HU gombóc, golyó IT (ĝenerale) palla; (vianda)
polpetta; (fritita) crocchetta; (fadena) gomitolo JA tama, bôru, dango, mîto
bôru, jukidaruma NE bol m. (b.v. wol); (Fl.) bal m. (b.v. sneeuwbal) PL ? PT
bola RU kom, komok, kolobok, (vianda) frikadel'ka, (fadena, precipe lana) klubok
SV bulle (ekz. köttbulle); klimp; (neĝa) snöboll; (fadena) nystan KP knedliko =
knedlo = knedbulo = pastobulo RIM Uzata ankaŭ en la nomoj de diversaj manĝaĵoj,
ekz. "viandobulo". Por ĉi tiu signifo PIV1 proponas ankaŭ la vorton "knelo", kiu
tamen ŝajnas ne esti uzata.
burger/o = hamburger/o = hamburg/aĵ/o Panbulko kun
enmetita fritita peco el muelita viando, kokaĵo, fiŝo aŭ vegetaĵoj. AN hamburger
FI hampurilainen FR hamburger m., hambourgeois m. GE der Hamburger HE ? HI
hamburguesa f. HU hamburger IT (panino con) medaglione di carne, "hamburger" JA
hambâgâ NE hamburger m. PL ? PT "hamburger" RU gamburger SV hamburgare, burgare
KP fritoj = terpomfingroj, kolao
buŝ/tuk/o Kvadrata tola tuko, kiun oni uzas, por ŝirmi la vestojn dum
la manĝado kaj viŝi la buŝon (PIV1); ankaŭ similuza papera tuko. AN (table)
napkin, serviette FI lautasliina FR serviette (de table) f. GE die Serviette HE
mapit HI servilleta f. HU szalvéta IT tovagliolo, salvietta JA nappukin NE
servet o. PL ? PT guardanapo RU salfetka SV servett KP poŝtuko = naztuko
A B C Ĉ D E F G Ĝ H Ĥ I J Ĵ K L M N O P R S Ŝ T U V Z
centrifug/i 1. Sekigi en lavmaŝino aŭ aparta centrifugilo per rapida
turnado. 2. Eligi sukon el fruktoj aŭ legomoj per maŝino, kiu rapide turnas
ilin. AN 1. spin-dry FI 1. lingota 2. mehustaa (mehulingolla) FR 1. essorer 2.
passer à l'extracteur GE 1. schleudern 2. entsaften HE 1. le'jabeŝ HI 1.
centrifugar 2 licuar/extraer el zumo mediante centrifugado HU 1. centrifugáz IT
centrifugare JA 1. kansôki, 2. ĵûsâ NE 1. droogzwieren 2. centrifugeren PL ? PT
1. centrifugar RU 1. vyĵimat' centrifugoj SV 1. centrifugera 2.
råsaftcentrifugera KP lavmaŝino, miksilo = likvigilo, pendsekigi = pendgutigi
RIM En ambaŭ kazoj la maŝino estas nomata "centrifugilo"; laŭnecese oni povas
paroli ekzemple pri "sukcentrifugilo".
cep/o Herbo de la specio Allium cepa kaj ties bulbo. AN
onion FI sipuli (maustekasvi) FR oignon m. GE die Zwiebel HE bacal (jarak) HI
cebolla f. HU vöröshagyma IT cipolla JA tamanegi NE ui m.; (Fl.) ajuin m. PL ?
PT cebola RU luk SV lök KP ajlo, bulbo, ŝaloto = askalono, ŝenoprazo
cic/um/o Kaŭĉuka cicoforma truetita ŝtopilo, per kiu infaneto povas
elsuĉi lakton el botelo (PIV1); nuntempe farata ankaŭ el aliaj materialoj,
ekzemple silikono. AN (brite) nipple, (usone) teat FI pullotutti FR tétine f. GE
der Sauger, der Schnuller HE pitma HI tetina f. HU cumi IT succhiotto,
succhietto, tettarella JA ĉikubi NE speen v.(m.); (Fl.) tutter m. PL ? PT
(Port.) tetina (Braz.) bico (de mamadeira) RU soska SV napp KP suĉumo = suĉilo
RIM Ankaŭ EB (30/48) proponas "cicumo".
cikori/o Herbo de la specio Cichorium intybus. El
cikorio oni povas fari anstataŭaĵon de kafo. AN chicory FI sikuri, juurisikuri
FR chicorée f. GE die Zichorie HE cikorja, taĥlif kafe HI (por fari kafosimilan
trinkaĵon) achicoria f.; (skarolo, por salato) escarola f. HU cikória IT
cicoria; radicchio JA kikuziŝa NE cichorei m.(v.) PL ? PT chicória RU cikorij SV
cikoria KP endivio
cinam/o Ŝelo de kelkaj arboj kaj arbustoj de la genro
Cinnamomum, uzata kiel spico. AN
cinnamon FI kaneli FR cannelle f. GE der Zimt HE kinamon HI canela f. HU fahéj
IT cannella JA ŝinamon NE kaneel m.(o.) PL ? PT canela RU korica SV kanel
citron/o Frukto de la specio Citrus limon. AN lemon FI
sitruuna FR citron m. GE die Zitrone HE limon HI limón m. HU citrom IT limone JA
lemon NE citroen m.(v.) PL ? PT limão RU limon SV citron KP citronpremilo
citron/prem/il/o Kuireja ilo por mane premi la sukon el citrono aŭ
oranĝo. AN lemon squeezer FI tuoremehupuristin, sitruunanpuristin FR
presse-citron m., (Kan.) presse-jus m. GE die Zitronenpresse HE masĥeta HI
exprimidor m. (de limones, de cítricos), exprimelimones m. HU citromfacsaró IT
spremilimoni, spremiagrumi JA lemon ŝiboriki NE citruspers v.(m.) PL ? PT
espremedor (de limão, de laranja) RU sokovyĵimalka dlja limonov SV citronpress
KP miksilo = likvigilo
A B C Ĉ D E F G Ĝ H Ĥ I J Ĵ K L M N O P R S Ŝ T U V Z
ĉajot/o Liano de la specio Sechium edule; la radiko kaj
precipe la frukto estas legomoj manĝataj kuiritaj, la frukto uzata ankaŭ por
sukeraĵoj. AN chayote, christophine FI kajottikurpitsa FR chayote f., (Antil.)
christophine f., (Antil.) brionne f., (Madagask., Polinez.) chouchoute f. GE die
Chajote HE ? HI chilacayote m., cidra f. cayote HU mexikói tök IT zucchetta
abissina JA ? NE ? PL ? PT chuchu RU ? SV chou-chou, chayote, kayote
ĉapel/o Kapvestaĵo el pli-mapli malmola materialo, kun ĉirkaŭrando;
simila ombrelforma parto de multaj fungoj. AN hat; (de fungo) cap FI hattu; (de
fungo) lakki FR chapeau m. GE der Hut HE kova, migba'at HI sombrero m.; (de
fungo) sombrerillo m., sombrerete m. HU kalap IT cappello JA bôŝi NE hoed m. PL
? PT chapéu RU ŝljapa; (de fungo) ŝljapka SV hatt KP ĉapo
ĉap/o [1] Ĉia kapvestaĵo sen ĉirkaŭrando. AN cap, bonnet FI lakki,
myssy, hattu FR bonnet m., (Kan.) tuque f. GE die Mütze, die Kappe HE kova HI
gorro m. HU sapka IT berretto JA bôŝi NE muts v.(m.), hoedje PL ? PT chapéu sem
aba RU ŝapka SV mössa KP ĉapelo RIM Laŭ PIV1, fungoj havas "ĉapelon", ne
"ĉapon".
ĉap/o [2] Peco, per kiu oni fermas botelon, skribilon aŭ similan
objekton surmetante, surpremante aŭ surŝraŭbante ĝin. AN cap, bottle-top FI
(kruunu)korkki, hattu FR (sur skribilo) capuchon m.; (sur botelo) bouchon m. GE
der Kronenkorken, die Kappe HE pkak HI (sur boteloj) tapón m.; (sur skribiloj)
capuchón m. HU kupak IT tappo (...), tappetto; cappuccio, cappuccetto JA bin no
futa; kjappu NE (botelo) kroonkurk m., (skribiloj k.s.) dop m. PL ? PT tampa RU
probka, kryŝka, kolpaĉok SV (sur botelo) kapsyl; (sur skribilo) hatt KP fermilo,
kovrilo [1], ŝtopilo [1] RIM Tian ĉapon oni povas ankaŭ konsideri speco de
ŝtopilo [1].
ĉar/et/o KP infanĉareto; aĉetĉareto
ĉemiz/o Trunkvestaĵo proksima al la haŭto — kun manikoj longaj aŭ
mallongaj, malfermebla antaŭe aŭ ne. Sub ĝi povas esti nur subĉemizo. AN shirt,
(virina) blouse FI paita FR chemise f. GE das (Ober)Hemd HE gufija HI camisa f.
HU ing IT camicia, camicetta; ? maglietta JA ŝitagi NE hemd o. PL ? PT camisa RU
rubaŝka SV skjorta KP bluzo, jako, pulovero = pulovro, subĉemizo, T-ĉemizo
ĉerp/il/o KP kulerego
ĉif/i Kunpremi ion tiel, ke ĝi ekhavas amason da malregulaj faldoj. AN
crumple FI rypistää FR chiffonner GE zerdrücken, zerknittern, zerknautschen HE
le'kamet HI estrujar, arrugar HU gyűr IT sgualcire; spiegazzare JA ŝiŭakuĉa ni
suru NE (ver)kreuk(el)en PL ? PT amarrotar RU mjat' SV skrynkla till
ĉifon/o Peco de ŝtofo, ofte ŝirita aŭ difektita, kiu povas tamen esti
uzata en purigado de la hejmo por viŝi aŭ sorbi. AN rag FI riepu, rätti, räsy,
rääsy FR chiffon m. GE der Fetzen (ĉifonoj = die Fetzen, die Lumpen) HE smartut
HI trapo m., andrajo m., harapo m. HU rongy IT straccio, cencio JA borogire NE
dweil m. PL ? PT trapo RU trjapka SV trasa
ĉips/o/j = ter/pom/flok/o/j Tre maldikaj tranĉaĵoj el terpomo,
frititaj aŭ bakitaj, sekaj kaj krakaj, manĝataj ne varmigitaj sed plej ofte
salitaj. AN (brite) crisps, (usone) chips FI perunalastut, sipsit FR croustilles
f.pl., chips m.pl. GE die Kartoffelflocken, die Chips HE ĉips HI patatas/papas
(Am.) f.pl. fritas (de bolsa) HU csipsz IT patatine (fritte) (molto sottili) JA
poteto ĉippu NE chips PL ? PT fritas, batatinha frita RU ĉipsy SV chips KP
fritoj = terpomfingroj
ĉirkaŭ/brak/i = brakumi
ĉokolad/o 1. Bongusta solida pasto el kakao, sukero kaj aromaĵoj. 2.
Trinkaĵo el kakaa pulvoro, sukero kaj lakto aŭ akvo. AN 1. chocolate 2. hot
chocolate, cocoa FI 1. suklaa 2. kaakao(juoma) FR chocolat m. GE 1. die
Schokolade 2. die (Trink)Schokolade HE ŝokolad HI chocolate m. HU 1. csokoládé
2. kakaó (ital) IT 1. cioccolato, cioccolata 2. cioccolata (bevanda calda) JA 1.
ĉokorêto, 2. kokoa NE 1. chocola(de) m. 2. chocolademelk v.; (Fl.) chocomelk v.
PL ? PT 1.chocolate 2.chocolate quente RU ŝokolad SV choklad KP kakao RIM La
trinkaĵo estas nomata ankaŭ "kakao".
A B C Ĉ D E F G Ĝ H Ĥ I J Ĵ K L M N O P R S Ŝ T U V Z
degel/i Malglaciiĝi, likviĝi aŭ fandiĝi pro varmo. AN thaw, thaw out,
melt FI sulaa FR dégeler, fondre GE (auf)tauen HE le'hafŝir HI deshelarse,
fundirse, derretirse HU olvad IT sgelare, disgelare JA tokeru NE (vetero)
dooien, (frostigitaj manĝaĵoj) ontdooien PL ? PT derreter RU tajat' SV töa,
smälta KP degel(veter)o
degel(/veter)/o Pli varma vetero post frosto (PIV1 degelo 2). AN thaw
FI suoja(sää) FR fonte f., dégel m. GE das Tauwetter HE hafŝara (ĥamimut) HI
deshielo m. HU olvadás IT disgelo JA jukidoke (no kesecu) NE dooi m. PL ? PT
degelo RU ottepel' SV tö, dagsmeja KP degeli
dent(/o)/bros/o Broseto por purigi la dentojn. AN toothbrush FI
hammasharja FR brosse à dents f. GE die Zahnbürste HE mivreŝet ŝinajim HI
cepillo m. de dientes HU fogkefe IT spazzolino da denti JA haburaŝi NE
tandenborstel m. PL ? PT escova (de dentes) RU zubnaja ŝĉëtka SV tandborste KP
dent(o)fadeno, dent(o)pasto, dent(o)pikilo
dent(/o)/faden/o Fadeno por purigi inter la dentoj. AN dental floss FI
hammaslanka FR soie dentaire f. GE die Zahnseide HE ĥut dentali HI hilo m.
dental HU fogselyem IT filo interdentale JA itojôĵi NE tanddraadje PL ? PT fio
dental RU nitka dlja ĉistki zubov SV tandtråd KP dent(o)broso, dent(o)pasto,
dent(o)pikilo
dent(/o)/past/o Pasto por purigi la dentojn uzante dentbroson. AN
toothpaste FI hammastahna FR dentifrice m. GE die Zahncreme, die Zahnpasta HE
miŝĥat ŝinajim HI pasta f. de dientes, dentífrico m. HU fogkrém IT dentifricio
JA hamigaki, nerihamigaki NE tandpasta m. PL ? PT pasta de dentes, creme dental
RU zubnaja pasta SV tandkräm KP dent(o)broso, dent(o)fadeno, dent(o)pikilo
dent(/o)/pik/il/o Ligna spliteto por purigi inter la dentoj. AN
toothpick FI hammastikku FR cure-dent m., cure-dents m.inv. GE der Zahnstocher
HE kisam (dentali) HI palillo m. (de dientes), mondadientes m. HU fogpiszkáló,
fogvájó IT stuzzicadenti, stecchino JA cumajôĵi NE tandenstoker m. PL ? PT
palito de dentes RU zuboĉistka SV tandsticka, tandpetare KP dent(o)broso,
dent(o)fadeno, dent(o)pasto
deterg/ant/o = lesivo
dik/fingr/o = poleks/o La plej dika fingro de la mano, kontraŭmetebla
al la kvar ceteraj. AN thumb FI peukalo FR pouce m. GE der Daumen HE agudal HI
(dedo) pulgar m., dedo gordo m. HU hüvelykujj IT pollice JA ojajubi NE duim m.
PL ? PT polegar RU bol'ŝoj palec SV tumme KP montrofingro, mezfingro = meza
fingro, ring(o)fingro, etfingro = eta fingro
disk/i numer/o/n KP klavi numeron
dom/best/o Malsovaĝa besto vivanta kune kun homoj, ĉu kiel biena
produktobesto aŭ ŝarĝobesto, ĉu kiel hejma servobesto aŭ dorlotbesto. AN
domestic animal FI kotieläin FR animal domestique m. GE das Haustier HE
(hejmbesto) ĥajat maĥmad; ĥajat bajit HI animal m. doméstico/de compañía HU
háziállat IT animale domestico JA kaĉiku, petto NE huisdier o. PL ? PT animal
doméstico RU domaŝnee ĵivotnoje SV husdjur KP hejmbesto = dorlotbesto
dorlot/best/o = hejmbesto
dorm/o/ĉambr/o Ĉambro, kie oni dormas. AN bedroom FI makuuhuone FR
chambre (à coucher) f. GE das Schlafzimmer HE ĥadar-ŝena HI dormitorio m. HU
hálószoba IT camera da letto JA ŝinŝicu NE slaapkamer v.(m.) PL ? PT quarto RU
spal'nja SV sovrum KP salono
dram/seri/o Televida fikciaĵo dividita en plurajn partojn,
dissendatajn je malsamaj okazoj, ofte je regulaj tago kaj horo. AN television
series FI televisiosarja, sarjaohjelma FR feuilleton m., (Kan.) téléroman m. GE
die Fernsehserie HE sidra, sidrat televizja HI serie f., telenovela f.,
(melodrama) culebrón m. HU filmsorozat IT teleromanzo (a puntate); telenovela JA
renzoku dorama NE feuilleton o., televisieserie v. PL ? PT telenovela, novela RU
serial SV TV-serie
A B C Ĉ D E F G Ĝ H Ĥ I J Ĵ K L M N O P R S Ŝ T U V Z
ekzamen/o (En lernejo:) 1. Lerneja kontrolo, kutime skriba, pri
akiritaj scioj en iu fako 2. Fina kontrolo por sukcese trapasi gradon en
studado. AN examination, exam FI 1. koe, tentti 2. tutkinto FR examen m. GE 1.
(skribe) der Test, die (Klassen)Arbeit, die Klausur; (buŝe) die (mündliche)
Prüfung 2. das Examen HE bĥina, boĥan HI 1. prueba f., examen m. 2. examen m.
(final), reválida f. HU vizsga IT 1. prova (di verifica), verifica, compito (in
classe) 2. esame JA ŝiken, testo NE 1. test m. 2. examen PL ? PT 1. teste, exame
2. prova final RU ekzamen SV 1. skrivning, tentamen 2. examen KP fako,
kaŝhelpilo, noto
elektr/a rul/seĝ/o = motora rulseĝo
element/a lern/ej/o = bazlernejo
el/lad/ig/il/o = lad/mal/ferm/il/o Ilo por malfermi lutitan
ladskatolon, en kiu oni konservas manĝaĵon. AN tin opener, can opener FI
purkinavaaja FR ouvre-boîte m. GE der Büchsenöffner HE potĥan kufsaot HI
abrelatas m. HU konzervnyitó IT apriscatole JA kankiri NE blikopener m. PL ? PT
abre-latas (Braz.) abridor de latas RU otkryvaŝka, otkryvalka, konservnyj kljuĉ,
konservnyj noĵ SV konservöppnare, burköppnare KP korktirilo, ladmanĝaĵo
endivi/o Herbo de la specio Cichorium endivia. AN endive
FI endiivi FR endive f. GE die Endivie HE oleŝ HI endibia, endivia f.; escarola
f. HU salátakatáng IT indivia; scarola JA ? kikuziŝa NE andijvie v.(m.) PL ? PT
chicarola, endívia, escarola RU èndivij, salatnyj cikorij SV endive,
chicorée-sallad KP cikorio
en/konstru/it/a Havanta sian apartan funkcion, sed estanta fiksita
parto de aparato, meblo aŭ simila. AN built-in, fitted FI sisäänrakennettu FR
incorporé, intégré GE eingebaut HE muvne, built-in HI (ŝranko) empotrado;
incorporado HU beépített IT incorporato JA naizôsareta NE ingebouwd PL ? PT
embutido, incorporado RU vstroennyj SV inbyggd RIM Uzata precipe pri partoj,
kiuj ne troviĝas en pli malmultekostaj aŭ pli malmodernaj produktoj.
et/a fingr/o = etfingro
et/fingr/o = et/a fingr/o La plej malgranda fingro de la mano, la plej
malproksima de la dikfingro. AN little finger FI pikkusormi, pikkurilli FR
auriculaire m., petit doigt m. GE der kleine Finger HE zeret HI (dedo) meñique
m. HU kisujj IT mignolo JA kojubi NE pink m. PL ? PT mindinho, mínimo RU mizinec
SV lillfinger KP dikfingro = polekso, montrofingro, mezfingro = meza fingro,
ring(o)fingro
A B C Ĉ D E F G Ĝ H Ĥ I J Ĵ K L M N O P R S Ŝ T U V Z
fab/o 1. Planto Vicia faba L. kaj ĝia
enguŝa grajno, uzata kiel homa aŭ besta mangaĵo. 2. Renforma manĝebla grajno de
diversaj plantoj, ekzemple fazeolo, kafarbo, sojfabujo. AN
bean FI 1. härkäpapu 2. papu FR 1. fève f., (Kan.) gourgane f. 2. haricot m.,
fève (de cacao, de café) f. GE 1. die Bohne(npflanze) 2. die Bohne HE afuna HI
1. (besta manĝaĵo) haba f. panosa. 2. haba f. HU bab IT 1. fava JA soramame NE
boon PL ? PT fava RU bob SV 1. bondböna 2. böna KP fazeolo, kikero, nukso
fak/o (En lernejo:) aparta branĉo de lernado, ekz. geografio,
matematiko. AN subject FI (oppi)aine FR matière f., discipline f. GE das Fach HE
mikĉo'a HI asignatura f., materia f. HU (tan)tárgy IT materia JA kamoku NE vak
o. PL ? PT matéria, disciplina escolar RU uĉebnyj predmet, uĉebnaja disciplina,
nauka SV (skol)ämne KP ekzameno, noto
faks/i = tele/kopi/i Sendi per faksilo (PIV2). AN fax FI faksata FR
télécopier GE faxen HE lefakses HI transmitir/enviar por fax, faxear HU faxol IT
faxare, mandare per fax JA fakkusu de (okuru/sôŝin suru) NE faxen PL ? PT passar
um fax RU otpravit' faks SV faxa KP faksilo, fakso
faks/il/o = tele/kopi/il/o Aparato por sendi kaj ricevi tekstojn aŭ
bildojn per normala telefonlineo, bitigante presitan aŭ skribitan paperon ĉe la
sendanto kaj represante ĝin ĉe la ricevanto (PIV2). AN fax machine FI faksi
(laite) FR télécopieur m. GE das Fax(gerät) HE faks HI fax m. HU fax(készülék)
IT (apparecchio di) (tele)fax, telecopiatore JA fakkusu NE fax m., faxtoestel o.
PL ? PT fax, fac-símile RU faks SV en fax(apparat) KP faksi, fakso RIM Anstataŭ
"faksnumero", pli ĝusta esprimo estas "faksilnumero", ĉar "fakso" estas la
sendaĵo, ne la aparato.
faks/o = tele/kopi/o Skribaĵo aŭ desegno sendata per faksilo (PIV2).
AN fax FI (lähetetty) faksi, telekopio FR fac-similé m., fax m. GE das Fax NE
fax m. HI fax m. HU fax(üzenet), telefax IT (tele)fax, telecopia JA fakkusu
sôŝinbucu NE ? PL ? PT fax, fac-símile RU faks SV ett fax KP faksi, faksilo
fald/ĉar(/et)/o Sidĉareto, kiu kunfaldita okupas malmultan spacon. AN
collapsible push-chair, umbrella stroller FI sateenvarjorattaat, matkarattaat FR
poussette (pliante, parapluie) f. GE der Buggy HE agala mitkapelet HI sillita f.
plegable (faldebla sidĉareto) HU sport (összecsukható) babakocsi IT passeggino
(pieghevole) JA bagî NE buggy m. PL ? PT carrinho dobrável RU skladnaja
sidjaĉaja koljaska SV hopfällbar sittvagn, sulky KP infanĉar(et)o, sidĉar(et)o
famili/a ĉambr/o KP salono
farĉ/o Hakita kaj spicita viando, legomaĵo aŭ fruktaĵo, kiun oni
enmetas en la internon de bakaĵo aŭ kuirota legomo aŭ besto. AN stuffing FI
täyte (ruoassa) FR farce f. GE die Füllung HE ? miluj basar HI relleno m. HU
töltelék IT ripieno; farcia JA cumemono NE vulling v. PL ? PT recheio RU farŝ,
naĉinka SV färsfyllning KP rembur(aĵ)o
fazeol/o Planto el la genro Phaseolus kaj ĝiaj guŝo kaj
semo, uzataj kiel legomo. AN French bean FI papu FR haricot m. GE die Bohne HE
ŝe'u'it HI judía f., habichuela f., alubia f., frijol m. HU zöldbab IT fagiolo
JA ingenmane NE boon v.(m.) PL ? PT feijão RU fasol' SV böna KP fabo
fenkol/o Herbo Foeniculum vulgare, uzata kiel spico (la semoj)
kaj legomo (la tigo). AN fennel FI fenkoli FR fenouil m. GE der Fenchel HE ŝumar
HI hinojo m. HU édeskömény IT finocchio JA uikjô NE venkel v.(m.) PL ? PT funcho
RU ukrop, fenxhel' SV fänkål
ferm/il/o Ĉia aparato, ilo por fermi (PIV1). Ekzemple: de fenestro, de
kofro, de botelo, de skatolo. AN catch, top, lid, cap, cover, stopper, fastener
FI suljin, haka, solki, lukko, korkki, kansi FR loquet m., bouchon m., couvercle
m., capuchon m., agrafe f., crochet m. GE das Schloss, der Riegel, der
Schließer, der Verschluss HE p'kak, miĥse HI cierre m., pestillo m., cerrojo m.;
broche m.; tapón m., tapa f., tapadera f., capuchón m. HU zár IT chiusura;
coperchio; tappo; cappuccio; ? serratura; ? lucchetto; ? catenaccio; ? fibbia JA
tomegane NE deksel o., dop m., (kroon)kurk m., sluiting v. PL ? PT aldrava,
fecho, ferrolho, tampa RU zastëĵka, kryŝka, zadviĵka, probka, ktp. SV lock,
kapsyl, kork, hake, regel KP ĉapo [2], kovrilo [1], lap(fermil)o, ŝtopilo [1],
zipo RIM "Fermilo" estas taŭga vorto por ĉiutaga uzo, kvankam plej ofte
troveblas ankaŭ pli ekzakta termino. EB bildigas dekon da diversaj fermiloj.
fig/o Ŝajnfrukto de figarbo (figujo) el la genro Ficus,
manĝata freŝa aŭ sekigita. AN fig FI viikuna FR figue f. GE die Feige HE te'ena
HI higo m.; (frua figo) breva f. HU füge IT fico JA iĉiĝiku NE vijg v.(m.) PL ?
PT figo RU figa, inĵir; (arĥaika, biblia) smokva SV fikon
fi/herb/o = trudherbo
flam/ret/o = kaserolsubtenilo
flar/il/o KP (gas)flarilo = gasdetektilo sub "G"
foli/bet/o Iuj ajn kultiv-formo de la ordinara beto (herbo Beta
vulgaris L. ), produktanta manĝeblajn foliojn; tiuj folioj mem. AN chard,
white beet FI lehtijuurikas, (lehti)mangoldi FR bette (à cardes) f., carde f.,
blette f., poirée f. GE der Mangold HE ? selek alim HI remolacha f. HU mángold
IT bietola (bianca), bieta (da coste) JA bîto no ha (?) NE snijbiet v. PL ? PT
acelga RU svekol'naja botva, listovaja svëkla SV mangold KP beto, ruĝa beto RIM
Komento de Klaŭdo Roux: "En la francaj-esperantaj kaj esperantaj-francaj
vortaroj folibeto estas grave erare tradukita al blito. Folibeto ŝajne estas
manĝata nur en sudaj landoj."
fork(/et)/o = manĝ/o/fork/o Forko uzata por manĝi. AN fork FI haarukka
FR fourchette f. GE die (Ess)Gabel (forketo: das Gäbelchen) HE mazleg HI tenedor
m. HU villa (étkezési) IT forchetta JA fôku NE vork v.(m.), vorkje PL ? PT garfo
RU vilka SV gaffel RIM La sufikso -et- ne estas necesa por indiki, ke
temas pri manĝoforko: manĝilaro, kiu konsistis el kulero, tranĉilo, forko
(Z).
fornel/o = kuir/forn/o
forn/o Ĉiaspeca, masonita aŭ metala, fajrujo aŭ
elektra varmigilo por kuiri aŭ hejti. AN (por kuiri) oven; (por hejti) stove FI
liesi, uuni, hella; (en saŭno) kiuas FR poêle m. GE der Herd, der Ofen HE tanur
HI horno m., (fornelo) cocina f., (stovo) estufa f. HU tűzhely IT stufa; forno;
cucina JA ôbun NE oven m. PL ? PT forno RU peĉ' SV spis, ugn KP bakforno =
bakujo, kuirforno = fornelo, hejt(o)forno, radiatoro
forn/o/gant/o = izol/gant/o Remburita ganto por teni varmajn
kuirilojn. AN oven glove FI uunikinnas FR (Fr.) manique f., (Kan.) poignée f. GE
der Grillhandschuh HE ? kfafat biŝul HI guante m./manopla f. (para el horno),
agarrador m. de cocina HU edényfogó (kesztyű) IT guanto da forno JA nabecukami
NE ovenwant v.(m.), pannelap m./v. PL ? PT (Port.) pega RU vareĵka, rukavica SV
ugnsvante, grillvante
fos/maŝin/o Fortika motorhava maŝino por fosi, ordinare iranta sur
raŭpoj aŭ radoj, kun fosilego sur meĥanika brako. AN excavator FI kaivuri,
kaivinkone FR pelle (mécanique) f., excavatrice f. GE der Löffelbagger HE maĥper
HI excavadora f. HU markológép IT (e)scavatore, (e)scavatrice JA ŝoberukâ NE
graafmachine v. PL ? PT retroescavadora, escavadeira RU èkskavator SV grävmaskin
RIM Vortaroj enhavas ankaŭ "elkavatoro", sed ĝi estas evitinda, ĉar la verbo
devus ja esti "elkavigi"; la maŝino ne kavigas, sed fosas kaj ŝovelas;
kaj "-ator-" apenaŭ estas pli mallonga ol "-maŝin-".
frid/eg/uj/o = frost(ig)ujo
frid/uj/o = glaci/ŝrank/o Ŝranko por konservi manĝaĵojn malvarmigitaj,
tamen super frostiĝa temperaturo. AN refrigerator, fridge FI jääkaappi FR
réfrigérateur m. GE der Kühlschrank HE m'karer HI nevera f., frigorífico m. HU
hűtőszekrény IT frigorifero JA reizôko NE koelkast v.(m.) PL ? PT (Port.)
frigorífico (Braz.) geladeira, refrigerador RU ĥolodil'nik SV kylskåp KP
frost(ig)ujo = fridegujo RIM
frit/il/o = pato
frit/o/j = ter/pom/fingr/o/j Bastonetoj tranĉitaj el terpomo kaj
frititaj en oleo. AN (brite) chips; (usone) French fries FI ranskalaiset
(perunat) FR frites f.pl., pommes de terre frites f.pl. GE die Pommes frites,
die Fritten HE ĉips HI patatas/papas (Am.) f.pl. fritas HU sült burgonya IT
patatine fritte (a bastoncini), patate fritte JA huraidopoteto NE frites,
frieten (mv.) PL ? PT fritas, batatinhas fritas RU kartofel' vo fritjure,
kartofel' ĵarenyj solomkoj, kartofel' fri SV pommes frites KP ĉipsoj =
terpomflokoj
frost(/ig)/uj/o = frid/eg/uj/o Malvarmigita ŝranko aŭ kesto por
konservi manĝaĵojn frostigitaj; povas esti enkonstruita kiel parto de fridujo.
AN freezer FI (aparta ŝranko) pakastin; (en fridujo) pakastinlokero FR
congélateur m. GE (aparta ŝranko) die Kühltruhe; (en fridujo) das Gefrierfach HE
makpi HI congelador m. HU mélyhűtő IT congelatore JA frîzâ, reitôko NE diepvries
m., diepvriezer m. PL ? PT (Port.) arca (congeladora), (Braz.) (enkonstruita)
congelador, (aparta ŝranko) freezer RU morozil'naja kamera, morozil'nik,
morozilka SV frys, frysskåp, frysbox, frysfack KP fridujo = glaciŝranko
fum(/o)/vitr/o Brunnigra netravidebla vitro. AN smoked glass FI
savulasi FR verre fumé m. GE das Rauchglas HE zĥuĥit atuma HI cristal m. ahumado
HU füstüveg IT vetro affumicato JA surigarasu NE rookglas o. PL ? PT vidro
fumado, "vidro fumê" RU svetozaŝĉitnoe / tonirovannoe steklo, dymĉatoe steklo SV
rökglas KP laktovitro
furor/kant/o = mod/kant/o = ŝlagr/o Kanto tre
populara dum certa tempo. AN hit (song) FI hitti FR chanson à succès f., (grand)
succès m., tube m. GE der Schlager, der Hit HE lahit HI éxito m., número m. uno,
"hit" m., canción f. de moda HU sláger IT canzone di successo, canzone di moda
JA rjûkôka, hittosongu NE hit m. PL ? PT top, sucesso da temporada RU ŝljager SV
schlager, hit
furz/i Ellasi intestajn gasojn, plej ofte kun bruo kaj malbonodoro
(PV). AN fart FI pierrä, pieraista FR péter GE furzen, pupen, einen gehen
lassen, einen fahren lassen (k.a.) HE le'haflic HI tirarse un pedo, (brue)
tirarse un cuesco HU púzik, szellent, fingik IT scor(r)eggiare, scureggiare JA
onara o suru NE een wind laten PL ? PT dar um pum, (vulg.) bufar, peidar RU
puknut' SV (brue) prutta; fisa
A B C Ĉ D E F G Ĝ H Ĥ I J Ĵ K L M N O P R S Ŝ T U V Z
gargar/i 1. Finlavi, tralavi per nura multa akvo (ekzemple vazojn aŭ
tolaĵojn) 2. Tralavi la buŝon aŭ la gorĝon per likvaĵo, kiun oni skuas en ĝi
elspirante aeron 3. Elfluigi ekskrementojn el neceseja seĝo ellasante akvon el
ties akvujo. AN 1. rinse 2. gargle 3. flush FI 1.2.3. huuhdella 2. kurlata 3.
vetää (vessa) FR 1. rincer 2. se gargariser 3. tirer la chasse d'eau GE 1.
abspülen 2. ausspülen 3. abziehen, die Spülung betätigen HE 1. liŝtof 2.
le'garger 3. liŝtof, le'horid et hamajim HI 1. enjuagar; (tolaĵojn) aclarar 2.
hacer gárgaras 3. tirar de la cadena HU 1. öblít 2. gargarizál 3. lehúz (vécét)
IT 1. sciacquare, risciacquare 2. fare gargarismi, gargarizzare; 3. scaricare,
tirare la catena, tirare lo sciacquone JA 1. susugu, 2. ugai o suru, 3. toire no
mizu o nagasu NE 1. (af)spoelen 2. gorgelen 3. doorspoelen PL ? PT 1. passar por
água, enxaguar, lavar 2. (en la buŝo) bochechar; (en la gorĝo) gargarejar 3.
(Port.) puxar o autoclismo; (Braz.) dar a descarga RU 1.2. poloskat', promyvat'
3. smyvat' SV 1. skölja, spola 2. skölja, gurgla 3. spola RIM Parolante pri
vazoj aŭ tolaĵoj, eblas ankaŭ diri "tralavi" aŭ "skulavi"; necesejan seĝon eblas
ankaŭ "tralavi", "ŝprucigi".
gas/detekt/il/o = (gas)flarilo
(gas/)flar/il/o = gas/detekt/il/o Aparato, kiu indikas la ĉeeston de
gaso uzata en kuirejaj aparatoj. AN gas detector FI ? kaasunilmaisin FR
détecteur de gaz m. GE der Gasdetektor HE galai gaz HI detector m. de gas HU
gázjelző, gázdetektor IT rivelatore di fughe di gas, avvisatore di fughe di gas
JA gasumore hôĉiki NE gasdetector m. PL ? PT detector de gás RU gazovyj detektor
SV ? gasprovare, ? gasdetektor
gas/trink/aĵ/o KP limonado
gast/vart/ist(/in)/o Juna persono el alia lando, kiu laboras pri
hejmaj taskoj, precipe vartado de infanoj, loĝante en la hejmo de la familio. AN
au pair, au pair girl FI au pair FR jeune fille au pair f. GE (nur virinoj) das
Au-pair-Mädchen HE oper HI (chica f.) "au pair" f. HU baby sitter, pótmama IT
ragazza alla pari JA ? NE au pair PL ? PT ? RU pomoŝĉnica po ĥozjajstvu (obyĉno
inostranka, rabotajuŝĉaja za ĵil'ë i stol) SV au pair KP vartist(in)o =
infanvartist(in)o
gimnazi/o KP mezlernejo = meza lernejo
glaci/ŝrank/o = fridujo
glad/il/o Varmigita metala premilo por glatigi vestaĵojn post lavado.
AN iron FI silitysrauta FR fer à repasser m. GE das Bügeleisen HE mag'hec HI
plancha f. HU vasaló IT ferro da stiro JA airon NE strijkijzer o. PL ? PT ferro
(de engomar, de passar) RU utjug SV strykjärn KP kalandri = gladruli, negladenda
= neĉifebla, sekgladilo, vaporgladilo
glad/rul/i = kalandri
A B C Ĉ D E F G Ĝ H Ĥ I J Ĵ K L M N O P R S Ŝ T U V Z
ĝins/o = ĝinzo
ĝinz/o = ĝins/o = ĵins/o Pantalono de
okcident-usona origino, el dreliko, ofte blua. AN jeans FI farkut FR jean m.,
blue-jeans m., blue-jean m. GE die Jeans, die Nietenhose HE ĝins HI (pantalones)
vaqueros, tejanos m.pl. HU farmer IT calzoni di tela ruvida, (blu)gins JA ĵînzu
NE jeans m., spijkerbroek m. PL ? PT calças de ganga; (Braz.) calças jeans RU
dĵinsy SV (ett par) jeans
A B C Ĉ D E F G Ĝ H Ĥ I J Ĵ K L M N O P R S Ŝ T U V Z
(herbo)
hamburg/aĵ/o = burgero
hamburger/o = burgero
har/plekt(/aĵ)/o Fasko de kunplektitaj haroj, ofte duope ambaŭflanke
de la kapo. AN plait, pigtail FI palmikko, letti FR natte f., tresse f. GE der
Zopf HE cama HI trenza f., coleta f. HU coff IT treccia JA osage NE (haar)vlecht
v.(m.) PL ? PT trança, rabicho RU kosa SV (hår)fläta KP harvosto = ponevosto,
plekti
har/vosto = pone/vost/o Hararanĝo, en kiu la harfasko libere pendas de
kuntenanta banto (PIV1, kun modifoj). AN ponytail FI poninhäntä FR queue de
cheval f., couette f. GE der Pferdeschwanz HE kuku HI coleta f., (peinado m. de)
cola f. de caballo HU lófarok (hajviselet) IT coda di cavallo JA ponîteiru NE
(longa:) paardestaart m.; (malpli longa:) staartje PL ? PT rabo de cavalo RU
kosiĉka, konskij ĥvost SV (håret i) hästsvans KP harplektaĵo RIM PIV1 enhavas
"ponevosto" (sub "vosto"), sed "harvosto" ŝajnas internacie pli komprenebla.
haŭt/krem/o Ŝmiraĵo por eviti sekiĝon de la haŭto. AN skin cream FI
ihovoide FR crème hydratante f. GE die Hautcreme HE krem laĥut HI crema f.
hidratante HU testápoló (krém) IT crema (per la pelle), crema di bellezza JA
hoŝicu kurîmu NE huidzalf v.(m.) PL ? PT (creme) hidratante RU krem dlja koĵi SV
hudcreme KP pomado, ŝmiraĵo,
ungvento
hejm/best/o = dorlot/best/o Malsovaĝa besto tenata hejme por akompano
kaj plezuro. AN pet FI lemmikkieläin, kotieläin FR animal familier m., animal de
compagnie m., animal favori m., animal d'agrément m. GE das Haustier HE ĥjat
bajit, ĥajat maxmad HI mascota f.; animal m. doméstico HU díszállat ? IT animale
domestico JA petto NE huisdier o. PL ? PT bicho de estimação, animal de
estimação RU "ljubimec", domaŝneje ĵivotnoje SV keldjur, husdjur KP dombesto
hejt/il/o KP radiatoro, hejt(o)forno
hejt(/o)/forn/o Forno por hejti
ĉambron. AN stove FI (lämmitys)uuni, kamina FR poêle m. GE der Ofen HE tanur
ĥimum HI estufa f., calentador m. HU kályha IT stufa JA sutôbu NE kachel v.(m.)
PL ? PT (Port.) caldeira; PL ? PT aquecedor, estufa, lareira, radiador RU
(otopitel'naja) peĉ' SV kamin, braskamin KP bakforno = bakujo, forno, kuirforno
= fornelo, radiatoro RIM La PIV1-a "stovo" ne estas multe uzata. Hejtoforno kaj
radiatoro (en la unua senco) estas hejtiloj.
herb/aĉ/o = trudherbo
herb/o Iu ajn mola planto, kies enaeraj partoj estas
verdaj sed mortas ĉiun jaron; ankaŭ multaj tiaj plantoj kune. AN herb; grass FI
ruoho, heinä FR herbe f. GE der Grashalm, (herboj) das Gras HE esev, deshe HI
hierba f., césped m. HU fű IT erba JA kusa NE gras o. PL ? PT erva RU trava SV
ört, gräs KP trudherbo = fiherbo = herbaĉo
herb/sal/o Miksaĵo de salo kaj nefortaj spicherboj. AN
herb salt FI yrttisuola FR sel (diététique) aŭ fines herbes m. GE das Gewürzsalz
HE ? HI sal f. a las finas hierbas HU fűszersó IT ? JA ŝio koŝô NE kruidenzout
o. PL ? PT tempero pronto, sal temperado RU sol' so specijami SV örtsalt
A B C Ĉ D E F G Ĝ H Ĥ I J Ĵ K L M N O P R S Ŝ T U V Z
A B C Ĉ D E F G Ĝ H Ĥ I J Ĵ K L M N O P R S Ŝ T U V Z
infan/ĉar(/et)/o = beb/o/ĉar(/et)/o Ĉareto por transporti bebon aŭ
etan infanon, kiu kuŝas aŭ sidas en ĝi. AN pram, buggy, stroller FI
lastenvaunut, lastenrattaat FR landau m. GE der Kinderwagen HE eglat tinok HI
cochecito m. (de niño) HU babakocsi IT carrozzina, carrozzino JA bebîkâ NE
kinderwagen m., buggy m. PL ? PT carrinho de bebê RU (detskaja) koljaska SV
barnvagn KP sidĉar(et)o, faldĉar(et)o RIM Ofte nura "ĉar(et)o" sufiĉas.
infan/ej/o = infan/ĝarden/o = infan/vart/ej/o Ejo por dumtaga prizorgo
de infanoj antaŭ lerneja aĝo. AN creche, kindergarten, day-care centre FI
päiväkoti, lastentarha FR garderie f., jardin d'enfants m., maternelle f., école
maternelle f., prématernelle f. GE der Kindergarten HE gan, ma'on jom HI
(prizorgejo) guardería f.; (lernejo por infanoj antaŭ la aĝo de deviga
enlernejigo) jardín m. de infancia, parvulario m. HU bölcsőde; óvoda IT asilo
(infantile) (3-5j.); (asilo) nido (0-2j.) JA hoikuen NE peutertuin m. PL ? PT
jardim de infância RU detskij sad, detskije jasli SV daghem KP bazlernejo =
elementa lernejo, vartist(in)o = infanvartist(in)o
infan/ĝarden/o = infanejo
infan/seĝ/o Seĝo kun longaj, altaj kruroj, sur kiu eta infano povas
manĝi aŭ esti manĝigata. AN high chair FI syöttötuoli FR chaise haute f. GE der
Hochstuhl HE kise gavoha HI silla f. alta (para niños), trona f. HU etetőszék IT
seggiolone JA kodomojô no isu NE kinderstoel m. PL ? PT cadeira de bebê RU
detskij stulĉik SV barnstol KP beb(o)seĝo RIM En EB 49/27, "infanseĝo" estas
tamen uzata kiel nomo de malgranda ordinara seĝo por infano.
infan/vart/ej/o = infanejo
infan/vart/ist(/in)/o = vartist(in)o
ingredienc/o Ĉiu aparta substanco uzata por fari manĝaĵon, trinkaĵon,
medikamenton kaj similan. AN ingredient FI aines FR ingrédient m. GE die Zutat
HE markiv HI ingrediente m., componente m. HU összetevő, alkotóelem IT
ingrediente JA seibun, tenkabucu NE ingrediënt o. PL ? PT ingrediente RU
ingredient SV ingrediens
integr/a (pri faruno aŭ bakaĵo) = tutgrajna
intest/o La tuboforma parto de la nutrokanalo inter la stomako kaj la
anuso. AN gut, intestine FI suoli FR intestin m. GE der Darm HE me'ajim HI
intestino m., tripa f. HU bél IT intestino JA ĉô, ŝôĉô, daiĉô NE darm m. PL ? PT
intestino RU kiŝka SV tarm KP tripo
ir/ig/il/o = paŝlernilo
izol/gant/o = fornoganto
A B C Ĉ D E F G Ĝ H Ĥ I J Ĵ K L M N O P R S Ŝ T U V Z
jak/o Vira aŭ virina manikhava trunkvesto, malfermiĝanta antaŭe,
ordinare portata sur alia vestaĵo. AN jacket FI takki, pikkutakki, ulkoilupusero
FR veste f., (vira) veston m. GE die Jacke HE me'il HI chaqueta f., chaquetón m.
HU zakó IT giacca JA ĵaketto NE jas m. PL ? PT casaco RU kurtka, pidĵak SV jacka
KP anorako, bluzo, ĉemizo, pulovero = pulovro, veŝto
jugland/o Nukso de
juglandujo (Juglans regia). AN walnut FI saksanpähkinä FR noix f. GE die
Walnuss HE ? egoz meleĥ HI nuez f. HU dió IT noce (comune) JA kurumi NE walnoot
v.(m.) PL ? PT noz RU greckij oreĥ SV valnöt KP avelo, nukso, ternukso =
arakido
A B C Ĉ D E F G Ĝ H Ĥ I J Ĵ K L M N O P R S Ŝ T U V Z
ĵak/o KP ŝtop(il)ingo = konekt(il)ingo = kontakt(il)ingo
ĵins/o = ĝinzo
A B C Ĉ D E F G Ĝ H Ĥ I J Ĵ K L M N O P R S Ŝ T U V Z
(knedliko kompakta disko
koridoro)
kabl/a tele/vid/o Sistemo por dissendi televidajn programojn ĝis la
abonantoj per kablo, ne per elektromagnetaj ondoj. AN cable TV FI
kaapelitelevisio FR câblodiffusion f., télévision par câble f., (Kan.)
câblodistribution f. GE das Kabelfernsehen HE kvalim HI televisión f. por cable
HU kábeltévé IT televisione via cavo, televisione su cavo JA kêburu terebi NE
kabeltelevisie m. PL ? PT TV a cabo RU kabel'noje televidenije SV kabel-TV
kaĉ/et/o = bebokaĉo
kaĉ/o/suk/o = pulpsuko
kajen/a pipr/o KP papriko = ruĝa pipro
kaka/o La semoj de kelkaj arboj de la genro Theobroma
(precipe Theobroma cacao), pulvoro farita el ili, kaj varma trinkaĵo el
tiu pulvoro kaj sukero kun lakto aŭ akvo. AN cocoa FI kaakao FR cacao m. GE der
Kakao HE kakao HI cacao m.; (varma trinkaĵo) chocolate m. HU kakaó IT cacao;
cioccolata (calda) JA kokoa NE cacao m.; (trinkaĵo) choco(lade)melk v.(m.) PL ?
PT chocolate em pó (=la pulvoro), chocolate quente (=varma trinkaĵo), suco de
cacau (suko el la frukto) RU kakao SV kakao KP ĉokolado, karobo RIM La trinkaĵo
estas nomata ankaŭ "(varma) ĉokolado".
kak/i Ĉiutaga, hejma vorto por 'feki'. AN go poo-poo FI kakata, kakkia
FR faire caca, chier, (en Suda Francujo) caguer GE ein Häufchen machen HE
la'asot kaki, le'ĥarben HI hacer(se) caca; hacer "popó", hacer "pos" HU kakál IT
fare la cacca; cacare JA unĉi suru NE drukken, een hoop doen, kakken, poepen PL
? PT fazer cocó RU kakat' SV bajsa KP pisi, pispoto, puruma, vindi
kalandr/i = glad/rul/i Glatigi tolaĵojn per forta premo helpe de rulo
kaj premanta kestego, aŭ inter premcilindroj, kun aŭ sen varmego. AN mangle,
machine-iron FI mankeloida FR presser GE mangeln, rollen HE le'agel (kvisa) HI
calandrar, satinar, prensar; planchar con máquina HU mángorol IT manganare JA ?
NE mangelen; door de mangel halen PL ? PT passar no rolo RU katat' (bel'ë) SV
mangla KP gladi RIM Tiu ĉi hejma signifo de "kalandri" estas natura
sencoplivastigo de la industria kalandrado difinita en PIV1. Modelon por
"gladruli" donas "ŝoserulilo" en PIV1 (sub "ruli"). EB 166/25 proponas
"kalandreti", sed tia uzo de "-et-" en verboj estas nekutima. Kalandrado de
tolaĵoj ŝajne fariĝis nekutima ekster Norda Eŭropo.
kaldron/o Granda metalvazo por kuiri, boligi (PV, PIV1). AN cooking
pot FI pata FR chaudron m., marmite f. GE der Kessel HE sir, ilpas HI olla f.,
puchero m., cacerola f. HU üst, bogrács IT paiolo; caldaia JA jakan, nabe NE
ketel m. PL ? PT caldeirão RU kotël, kotelok SV gryta, kittel KP kuirpoto,
kaserolo
kalson/ŝtrump/o/j = ŝtrump/kalson/o = ŝtrump(/o)/pantalon/o Paro da
ĝistaliaj ŝtrumpoj, formanta unu striktan vestaĵon. AN tights, pantyhose FI
sukkahousut FR collant m., (Kan.) bas-culotte m. GE die Strumpfhose HE garbej
miĥnas HI panti(s) m.(pl.), medias (enteras) f.pl., mallas f.pl., media pantalón
f. HU harisnyanadrág IT calzamaglia; "collant" JA taicu NE panty m. PL ? PT
meias-calças, collants RU kolgotki SV strumpbyxor
kanal/o (Pri televido aŭ radiofonio:) programaro dissendata per certa
frekvenco. AN channel FI kanava (televisiossa tai radiossa) FR (Kan.) canal m.,
(Fr.) chaîne f. GE der (Sende)Kanal HE aruĉ HI canal m., cadena f., (nur por
radio) emisora f. HU csatorna IT canale JA ĉanneru NE kanaal o., zender m. PL ?
PT (por televido) canal; (por radio) estação RU kanal SV kanal
kap/aŭskult/il/o/j Paro de malgrandaj laŭtparoliloj portataj sur la
oreloj. AN headphones FI kuulokkeet FR écouteurs m.pl., casque d'écoute m.sing.
GE der Kopfhörer HE oznijot HI cascos m.pl., auriculares m.pl. HU fejhallgató IT
cuffia JA heddohon NE koptelefoon m. PL ? PT (Port.) auscultador (Braz.) fone
(de ouvido) RU nauŝniki, telefon SV hörlurar KP aŭskultilo, laŭtparolilo =
parolilo, poŝdiskilo, poŝkasedilo RIM Nura "aŭskultiloj" povas sufiĉi. Plurala
formo ŝajnas preferinda laŭ la modelo de "okulvitroj".
kap/kusen/o = lit/kusen/o Speciala kuseno, kiun oni metas en la liton,
por apogi la kapon (PIV1). AN pillow FI tyyny (vuoteessa) FR oreiller m. GE das
Kopfkissen HE kar, karit HI almohada f. HU fejpárna IT cuscino, guanciale JA
makura NE (hoofd)kussen o. PL ? PT travesseiro RU poduŝka SV (huvud)kudde KP
kuseno, rembur(aĵ)o RIM Kapkusenon oni povas nomi ankaŭ simple "kuseno":
Konscienco senmakula estas kuseno plej mola (Z).
kapsik/et/o Malgranda, tre akragusta kapsiko. AN chili pepper FI
paprika, turkinpippuri, peperoni FR piment rouge m., piment fort m. GE die
Peperoni HE pilpel ĥarif HI pimiento m., guindilla f. HU erőspaprika IT
peperoncino JA tôgaraŝi NE chili m. PL ? PT pimenta malagueta RU ostryj perec SV
spansk peppar(frukt), peperoni KP kapsiko, papriko = ruĝa pipro RIM La vorto
"kapsiko" kovras ankaŭ ĉi tiun signifon, se oni ne bezonas speciale distingi la
pli akragustajn specojn.
kapsik/o Frukto de diversaj plantoj el la genro Capsicum
L.; ankaŭ tiuj plantoj mem (laŭ PIV2). AN pepper FI paprika, turkinpippuri FR
(akra) piment m., (dolĉa) poivron m. GE der Paprika HE pilpel adom, paprika HI
(akra; frukto) pimienta f., (akra; planto) pimentero m.; (dolĉa) pimiento m. HU
paprika IT peperone JA tôgaraŝi NE paprika v.(m.) PL ? PT pimentão RU sladkij /
bolgarskij perec; krasnyj perec SV (neakra) paprika; (akra) rödpeppar, spansk
peppar KP kapsiketo, papriko RIM Iuj specoj de kapsikoj estas dolĉetaj legomoj,
aliaj estas akragustaj spicoj.
kapt/o/lud/o Ludo, kie el du grupoj unu kaptas, alia fuĝas. AN cops
and robbers FI rosvot ja poliisit FR gendarmes et voleurs m. pl. GE das
Räuber-und-Gendarm-Spiel HE tofeset HI policías y ladrones m. HU fogócska IT
guardie e ladri JA onigokko NE pakkertje PL ? PT polícia e ladrão RU dogonjaŝki,
dogonjalki SV tafatt, rymmare och fasttagare KP kaŝludo, tuŝludo
kapuĉin/o Miksaĵo de kafo kaj lakto (aŭ kremo), ŝaŭmigita laŭ itala
maniero. AN cappuccino FI cappuccino FR cappuccino m. GE der Cappuccino HE
kapiĉino HI (café) capuchino m. HU kapucíner, kapucsínó, tejeskávé IT cappuccino
JA kafe ore NE cappuccino m. PL ? PT "cappuccino" RU kapuĉino (kofe) SV
cappuccino
kare/o Spicmiksaĵo de barata (hinda) origino, konsistanta el pluraj spicoj, i.a.
kurkumo. AN curry FI curry, karri FR cari m. GE der Curry, das Currygewürz HE
kari HI "curry" m. HU curry IT "curry" JA karê NE kerrie m. PL ? PT caril RU
karri, kèrri SV curry RIM Laŭ PIV1, uzata ankaŭ pri kokaĵo kaj rizo spicitaj per
tiu miksaĵo. Ĉu vere?
karob/o Frukto de karobujo (g. Ceratonia), ankaŭ pulvorigita
(uzata kiel kakao). AN carob FI karob, johanneksenleipä FR caroube f. GE das
Johannisbrot HE ĥaruv HI algarroba f. HU szentjánoskenyér IT carruba JA
inagomame NE carobe m. PL ? PT alfarroba RU plod roĵkovogo dereva SV
johannesbröd KP kakao
karot/o Herbo de la specio Daucus carota kaj ĝia radiko,
uzata kiel legomo. AN carrot FI porkkana FR carotte f. GE die Möhre HE gezer HI
zanahoria f. HU sárgarépa IT carota JA ninĝin NE peen v.(m.), wortel m. PL ? PT
cenoura RU morkov' SV morot
karvi/o Herbo de la specio Carum carvi L. kaj ties sekigitaj
semoj uzataj kiel spico; hejma en
Azio sed naturigita en Eŭropo. AN caraway FI kumina FR carvi m., anis des Vosges
m., cumin des prés m., cumin des montagnes m., anis m. GE der Kümmel HE anis HI
alcaravea f., carvi m. HU réti kömény; köménymag ? IT carvi, cumino dei prati,
cumino tedesco, anice dei Vosgi JA ? NE karwij v.(m.), karwijzaad o. PL ? PT
alcaravia, cariz, cominho armênio RU tmin SV kummin KP kumino
kased/il/o Malgranda magnetofono por aŭskulti sonkasedojn. AN cassette
player FI kasettinauhuri, mankka FR lecteur de cassettes m. GE der
Kassettenrekorder HE tejp kasetot HI (radio)casete m., (radio)cassette m. HU
kazettás magnó IT mangiacassette, mangianastri JA kasetto rekôdâ NE
cassetterecorder m. PL ? PT (Port.) leitor de cassetes, (Braz.) toca-fitas RU
kassetnik SV kasettbandspelare KP poŝdiskilo, poŝkasedilo, sonaparato
kaserol/o Kuirvazo proksimume same profunda kiel larĝa, el metalo aŭ
argilo, kun plata fundo kaj tenilo. (PIV1) AN saucepan FI kasari FR casserole f.
GE die Kasserolle HE ilpas HI cazuela f., cazo m. (para cocinar) HU serpenyő IT
casseruola JA nabe NE kookpot m. PL ? PT cassarola; (Braz.) caçarola RU
kastrjulja SV kastrull KP kuirpoto, pato = fritilo RIM Bildo: EB 42/75. Por iuj,
kaserolo estas speco de kuirpoto; por aliaj, ili estas du apartaj specoj de
kuirvazoj.
kaserol/sub/ten/il/o = flam/ret/o Aĵo por bone teni tro malgrandan
kaserolon super la flamo de gasforno. AN flame diffuser FI ? FR diffuseur m. GE
der Wärmeverteiler HE ? taĥtit maxvat HI rejilla/parrilla f. para sujetar la
cazuela o el cazo HU (gáztűzhely) laprács IT griglia JA kanaami NE vlamverdeler
m. PL ? PT grelha RU podstravka dlja kastrjul' SV ?
kaŝ/help/il/o Kaŝa teksto aŭ alia rimedo por kontraŭregule helpi sin
dum lerneja ekzameno. AN crib, cribsheet FI lunttilappu FR aide-mémoire m. GE
der Spickzettel HE ? HI chuleta f. HU puska IT (appunti nascosti); pro-memoria
JA kanningu pêpâ NE spiekbriefje PL ? PT (Braz. slange) cola, pesca RU ŝpargalka
SV fusklapp KP ekzameno RIM Kaŝhelpilon oni povas nomi ankaŭ "suflorpapero", sed
ĉi tiu povas krome signifi ekzemple papereton, en kiu iu anticipe skribis la
ĉefajn punktojn de sia publika parolado.
kaŝ/lud/o Ludo, kie sin kaŝas ĉiuj krom unu, kiu post prokrasta
nombrado klopodas trovi la aliajn. AN hide-and-seek FI piiloleikki, kuurupiilo
FR cache-cache m., cachette f. GE das Versteckenspiel HE maĥ'bo'im HI escondite
m. HU bújócska IT nascondino, nascondarella; rimpiattino JA kakurenbo NE
verstoppertje PL ? PT esconde-esconde RU prjatki, prjatalki SV kurragömma KP
kaptoludo, nombradversaĵo = nombradrimaĵo, tuŝludo
kaze/o Densa, solidiĝinta, ne fermentinta parto de lakto, el kiu oni
faras fromaĝon (PV, PIV1); en kelkaj landoj uzata ankaŭ por fari ekzemple
fruktodesertojn. AN curds FI (maito)rahka, tuorejuusto FR caillé m. GE der Quark
HE gvina le'vana HI cuajada f., requesón m., queso m. fresco HU túró IT cagliata
JA gjônjû, kâdo NE kwark m., verse kaas m. PL ? PT queijo fresco; (Braz.)
coalhada RU tvorog SV ostmassa, kvarg, keso, färskost KP sojkazeo = tofuo =
toŭfuo
KD (pron. "ko do") = kompakta
disko
keĉap/o = keĉup/o Saŭco el tomatoj kaj spicoj. AN
(tomato) ketchup FI tomaattikastike, ketsuppi FR ketchup m. GE das Ketschup HE
keĉup HI "ketchup", "catchup", "catsup" m. HU ketchup IT "ketchup" JA keĉappu NE
ketchup m. PL ? PT "ketchup" RU ketĉup SV ketchup
keĉup/o = keĉapo
keks/o KP biskvito
kel/o Etaĝo parte aŭ tute subtera. AN cellar, basement FI kellari FR
cave f., sous-sol m. GE der Keller HE ? HI sótano m., (vino) bodega f. HU pince
IT cantina JA ĉikaŝicu NE kelder m. PL ? PT porão RU podval, pogreb SV källare
KP subtegment(ej)o
kiker/o Herbo de la genro Cicer kaj ties semo. AN
chick-pea, garbanzo (bean) FI kahviherne, garbanzo FR pois chiche m. GE die
Kichererbse HE ĥimca, ĥumus HI garbanzo m. HU csicseriborsó IT cece JA eĵiputo
mame NE kikkererwt v.(m.) PL ? PT grão-de-bico RU nut, tureckij goroĥ, baranij
goroĥ SV kikärt KP fabo
kirl/il/o = ŝaŭm/ig/il/o Mana ilo aŭ elektra aparato por kirli,
ŝaŭmigi, miksi aŭ bati kremon, ovojn kaj similajn per rapida turnmovo. AN whisk,
mixer FI vispilä, vatkain FR batteur m. GE der Quirl HE kaf beĥisha, me'arbel HI
batidora f. HU habverő IT frullatore JA mikisâ NE mixer m. PL ? PT batedeira,
batedeira elétrica RU (mana) veniĉek, mutovka, sbivalka; (elektra) mikser SV
visp, elvisp KP miksilo = likvigilo
kivi(/frukt)/o = kivo
kivi/o Birdo Apteryx australis, "nacia birdo" de
Novzelando. AN kiwi FI kiwilintu, kiivilintu FR kiwi m. GE der Kiwi HE cipor
kivi HI kiwi m. HU kivi IT chivi, kivi, "kiwi" JA kîŭi NE kiwi m. PL ? PT quivi,
aptérix RU kivi, ptica kivi SV kivifågel KP kivo = kivi(frukt)o
kiv/o = kivi(/frukt)/o Frukto de speco de aktinidio — oblonga, kun
bruna, mallonghara ŝelo kaj hele verda, acideta, sukplena karno riĉa je vitamino
C (PIV2, kun mallongigoj). AN kiwi fruit FI kiivi, kiivihedelmä FR kiwi m. GE
die Kiwi HE (pri) kivi HI kiwi m., quivi m. HU kivi IT chiui, actinidia JA kjûi
NE kiwi m. PL ? PT quivi, kiwi RU kivi SV kivifrukt KP kivio RIM Eblus diri
ankaŭ "kivibero".
klav/i numer/o/n Enmeti numeron ĉe telefono per klavareto. AN key a
number, dial a number FI valita numero FR composer un numéro GE eine Nummer
eintippen HE leĥajeg HI marcar un número HU tárcsáz IT digitare un numero JA
daijaru suru NE een nummer draaien PL ? PT teclar RU nabrat' nomer SV slå ett
nummer RIM Se telefono havas malnovtipan ciferdiskon, oni "diskas" la numeron.
kned/bul/o = knedliko
knedlik/o = knedl/o = kned/bul/o = past/o/bul/o
Ronda pastobulo el terpomoj aŭ viando, destinita por kuiro en bolanta salakvo,
aŭ el faruno kaj farĉita per fruktoj aŭ dolĉaĵo (PIV2). AN dumpling FI myky FR
boulette f. GE der Kloß, der Knödel HE kufta'a HI (especie de) albóndiga f. (de
masa o de carne) HU gombóc. IT canederlo, canedolo; gnocco JA dango NE knödel m.
PL ? PT (Port.) gnocchi, (Braz.) nhoque RU (el farunpasto) klëcki (nur plurale),
(el farunpasto kun vianda farĉo) pelmeni (pl.), manty (pl.), (el farunpasto kun
kazea, terpoma aŭ frukta farĉo) varenik, (el viando) frikadel'ka SV knödel KP
bulo RIM PIV2 rekomendas la formon "knedliko". Multaj vortaroj enhavas "noko" en
sama aŭ proksima senco.
knedl/o = knedliko
kned/past/o = modlopasto
knel/o KP bulo
kokos/a rasp/aĵ/o Raspita pulpo de kokoso. AN grated coconut FI
kookosrouhe FR noix de coco râpée f. GE die Kokosraspeln HE ? ŝvavej kokos HI
coco m. rallado HU kókuszreszelék IT (cocco grattugiato) JA kokonattusen'i NE
kokosschilfertjes (mv.) PL ? PT coco ralado RU kokosovaja struĵka SV riven kokos
kola/o Dolĉa senalkohola malvarma bruna trinkaĵo kun gasveziketoj kaj
vegetaĵa ekstrakto, plej ofte el kolanuksoj. AN cola FI kolajuoma, kokis FR
coca-cola m. GE die Cola HE kola HI (refresco m. de) cola f., "coca" f. (cola)
HU kóla IT coca cola, coca-cola JA kôra NE cola m. PL ? PT refrigerante tipo
Cola RU kokakola SV cola KP limonado RIM "Kolao" origine signifas specon de
planto, sed la sencoplivastigo similas al tiu de "kafo". Ekzistas diversaj
specoj de kolaoj; internacie plej konataj estas Coca Cola kaj
Pepsi.
komod/o = tir/kest/ar/o Meblo kun kelkaj tirkestoj, staranta
surplanke. AN chest of drawers FI lipasto FR commode f. GE die Kommode HE shida
HI cómoda f. HU komód IT comò, cassettone; canterano JA tansu NE commode v., ?
ladenkast v. PL ? PT cômoda RU komod SV byrå KP bretaro, vestoŝranko
kompakt/a disk/o = KD (pron. "ko do") Speco de
optika disko (lumdisko, laserdisko), kun registrita muziko (muzika KD) aŭ
programaro uzebla en komputilo (komputila KD, "KKD") (laŭ PIV2). AN CD,
compact disk FI CD, CD-levy FR disque compact m., (muzika) disque
audio-numérique m., (komputila) disque optique compact (DOC) m. GE die CD HE
si-di, disk HI (disco m.) compacto, "compact disc" m., "CD" (pr. cedé) m.,
"cedé" m. HU CD, kompaktlemez IT disco ottico, disco laser, "CD" JA CD
(konpakuto disuku) NE CD m., compactdisc m. PL ? PT CD, CD ROM RU kompakt-disk
SV CD(-skiva), CD-ROM KP poŝkasedilo RIM Troviĝas en PIV2. Krom "komputila KD"
("KKD"), oni diras ankaŭ "kodoromo".
kompot/o Manĝajo farita el fruktoj kuiritaj kun sukero, akvo aŭ vino
(PIV1). AN compote, stewed fruit FI hilloke, kompotti, sekahedelmäkeitto FR
compote f. GE das Kompott HE liftan HI compota f. HU kompót, befőtt IT frutta
cotta; composta (di frutta) JA ? NE compote m. PL ? PT compota RU kompot SV
fruktkompott KP konfitaĵo
kondiment/o KP spico
konekt(/il)/ing/o = ŝtop(il)ingo
konekt/il/o = ŝtopilo [2]
konfit/aĵ/o Fruktoj aŭ beroj, pecigitaj aŭ ne, kuiritaj kun sukero kaj
konservitaj en la siropo, kiun ilia suko faris kun la fandita sukero (PIV1, kun
modifoj). AN jam FI hillo FR confiture f. GE die Konfitüre HE mirkaĥat, riba HI
confitura f.; dulce m. de almíbar, (cidonia) dulce m. de membrillo HU befőtt IT
frutta sciroppata; confettura JA ĵamu NE confituur m. en v., jam m. en v. PL ?
PT fruta em calda RU varen'e SV sylt KP kompoto RIM PIV1 rimarkigas: "Ne konfuzu
kun la marmelado, kiu estas fruktokaĉo, la ĵeleo, kiu estas
koagulita fruktosuko, kaj la kompoto, kiu konsistas el fruktoj mallonge
kuiritaj kaj malmulte sukeritaj." Sed la difinoj de "konfiti" kaj "konfitaĵo" en
PIV1 strange malkongruas. Krome, "marmelado" estas en sia artikolo difinita kiel
speco de konfitaĵo.
kontakt(/il)/ing/o = ŝtop(il)ingo
kontakt/il/o = ŝtopilo [2]
kontrol/lamp(/et)/o Lumanta indikilo por kontroli la funkciadon de
aparato. AN pilot light FI merkkilamppu FR voyant témoin m., lampe témoin f.,
voyant de fonctionnement m. GE die Kontrollleuchte HE nurit bakara HI piloto m.
HU jelzőlámpa IT spia (luminosa), lampada spia JA pairotto ranpu, inĵikêtâ,
hjôĵi ranpu NE controlelampje PL ? PT lâmpada-piloto RU indikator(naja lampoĉka)
SV kontrollampa
kontuz(/aĵ)/o = blu/aĵ/o Loko, kie la haŭto bluiĝis pro frapiĝo
kontraŭ iu objekto sed ne ŝirvundiĝis. AN bruise FI mustelma FR contusion f. GE
der blaue Fleck, die Prellung HE ĥabura HI cardenal m., magulladura f., moratón
m. HU zúzódás, kék folt IT livido JA uĉimi NE blauwe plek v.(m.) PL ? PT
contusão RU sinjak SV blåmärke KP ŝvel(aĵ)o
koridor/o Longa ĉambro, tra kiu oni atingas
plurajn ĉambrojn en sama etaĝo. AN corridor FI käytävä FR couloir m., corridor
m., passage m. GE der Flur, der Korridor HE prozdor HI pasillo m., corredor m.
HU folyosó IT corridoio JA rôka NE gang m. PL ? PT corredor RU koridor SV
korridor, hall KP vestiblo =
antaŭĉambro
korint/a rosin/o = korinta sekvinbero
korint/a sek/vin/ber/o = korint/a rosin/o Malgranda, nigra variaĵo de
sekvinbero. AN currant FI korintti FR raisin de Corinthe m. GE die Korinthe HE ?
HI pasa f. de Corinto HU ? korintusi mazsola IT uvetta (...?) JA hoŝibudô NE
krent v.(m.) PL ? PT passa RU izjum, korinka, sabza SV korint KP sekvinbero =
rosino
kork/o Spongeca kaj malpeza ŝelo de korkokverko; ŝtopilo el tiu
materialo. AN cork FI korkki FR liège m.; bouchon (de liège) m. GE der Korken HE
p'kak HI corcho m. HU parafa, dugó IT sughero; tappo (di sughero) JA koruku NE
kurk v.(m.) PL ? PT (ŝelo de korkarbo) cortiça; (ŝtopilo el korko) rolha de
cortiça (tampinha) RU probka SV kork KP ĉapo [2], ŝtopilo [1], korktirilo RIM
Per sencoplivastigo, iuj nomas tiel ĉian ŝtopilon de botelo.
kork/tir/il/o Ilo por eltiri korkan ŝtopilon el botelo. AN corkscrew
FI korkkiruuvi FR tire-bouchon m. GE der Korkenzieher HE ĥolec p'kakim HI
sacacorchos m. HU dugóhúzó IT cavatappi JA koruku nuki NE kurkentrekker m. PL ?
PT saca-rolhas RU ŝtopor SV korkskruv KP elladigilo = ladmalfermilo, korko
kovr/il/o [1] Plato, per kiu oni kovras skatolon, keston, ĉerkon,
kaserolon aŭ alian ujon surmetante ĝin. AN lid, cover FI kansi FR couvercle m.
GE der Deckel HE miĥse HI tapa f., tapadera f. HU fedő, tető IT coperchio JA sen
NE deksel o. PL ? PT tampa RU kryŝka SV lock KP ĉapo [2], fermilo, ŝtopilo [1]
RIM Oni uzas ankaŭ "fermoplato".
kovr/il/o [2] = lit/kovr/il/o Kvarangula peco, el ŝtofo pli
dika ol tolo, por kovri liton. AN blanket FI peite, peitto FR couverture f. GE
die (Bett)Decke HE kisuj mita HI manta f., (Am.) frazada f. HU ágyterítő IT
coperta JA buranketto NE deken v.(m.) PL ? PT cobertor, coberta RU odejalo SV
täcke KP littuko, superkovrilo = supra kovrilo
kovr/il/o [3] Tiu ekstera parto de libro, kiu konsistas el folio de
papero aŭ kartono (broŝuro) aŭ el du kartonaj plataĵoj tegitaj per papero, tolo
aŭ ledo (bindaĵo), kaj kiu estas surgluita sur la dorso de la kunkudritaj
kajeroj (PIV1). AN cover FI kansi FR couverture f. GE (la tuto) der Einband, (la
plataĵo) der (Buch)Deckel HE criĥa HI cubierta f., tapa(s) f.(pl.) HU
(könyv)borító IT copertina JA kabâ NE kaft o. en v.(m.) PL ? PT capa RU obloĵka,
pereplët SV pärm
kovr/il/sak/o = kovr/il/teg(/il)/o Tola aŭ kotona ŝanĝebla sako, en
kiun oni metas litkovrilon kaj kiu anstataŭas supran littukon. AN duvet cover
(brita), quilt cover FI pussilakana FR housse de couette f. GE der Bettbezug HE
cipa, cipit HI funda f. de edredón HU paplanhuzat IT ? fodera (del piumino,
dell'imbottita) JA huton kabâ NE dekbedovertrek o. en m. PL ? PT edredão RU
pododejal'nik SV påslakan KP littuko, kusensako = kusenteg(il)o
kovr/il/teg(/il)/o = kovrilsako
kraĉ/i Elĵeti salivon el la buŝo per rapida, vola elspiro (PIV1). AN
to spit FI sylkeä FR cracher GE (aus)spucken HE li'rok HI escupir HU köp IT
sputare JA cuba o haku NE spuwen PL ? PT cuspir RU plevat' SV spotta KP salivo
krad/er/o = kradstango
krad/lit/o Bebolito, kie la infanon protektas altaj flankoj el krado,
kutime ligna. AN (brite) cot, (usone) crib FI pinnasänky FR lit à barreaux m.,
lit de bébé m. GE das Gitterbett HE arisa HI cuna f. de barrotes HU rácsos ágy
IT lettino (per neonato) JA bebîbeddo NE spijlenbed o. PL ? PT cama de grades,
berço (gradeado) RU detskaja krovatka SV spjälsäng KP kradstango = kradero,
litkorbo, ludkaĝo
krad/rost/il/o Aparato, kie oni kuiras nutraĵon sur nura metalkrado
sen kuirpoto, elmetante ĝin al varmego. AN grill FI grilli FR gril m., barbecue
m. GE der Grill HE gril, reŝet tigun HI parrilla f., barbacoa f. HU grillsütő IT
graticola, griglia JA guriru NE grill m. PL ? PT grelha RU gril' SV grill KP
panrostilo, turnrostilo = stangorostilo
krad/stang/o = krad/er/o (En kradlito:) stango, kutime ligna, formanta
parton de la flanko de kradlito. AN bar FI pinna (sängyssä) FR barreau m. GE die
Gitterstange HE soragim (pluralo) HI barra f., barrote m. HU rács IT sbarra (del
lettino), stecca JA saku NE spijl v.(m.) PL ? PT barra (de grade) RU prutja
(krovati) SV spjäla, spjäle KP kradlito
kraken/o Nesukerita (precipe salita) seka kuko, varia laŭ
landoj, kiu krakas sub la dentoj. AN pretzel, cracker FI suolakeksi,
voileipäkeksi, vesirinkeli FR craquelin m., biscuit salé m., biscuit apéritif m.
GE der Cracker HE kreker, (pasĥam) HI galleta f. (salada) HU keksz, kréker IT
galletta croccante, salatino JA kurakkâ NE cracker m. PL ? PT bolacha de água e
sal, biscoito crocante, "creme craquer" RU galeta, krèker, suĥoe peĉen'e SV
(salt) kex KP biskoto, biskvito,
krakpano, kringo RIM Pri la nesukeriteco de la krakeno konsentas PV kaj PIV2,
kvankam ne PIV1. Evidente la vorto neniam havis klaran internacian signifon. En
la Fundamento "krakeno" estas tradukita france craquelin (vorto "plene
arkaika", laŭ Michel Duc Goninaz — sed ne en Kebekio, laŭ Suzanne Bolduc), angle
cracknel, germane Bretzel, ruse krendel' kaj pole
ciastko (akademia korekto: ciastko (suche)).
krak/pan/o Skandinav-devena, malmola kaj plata pano (plej ofte el
sekalo), kiu krakas sub la dentoj. AN crispbread FI näkkileipä FR craque-pain
m., croustipain m. GE das Knäckebrot HE kreker (parola lingvo); patit HI pan m.
tostado (escandinavo), biscote m. (escandinavo) HU kétszersült IT pane croccante
(di segale) JA kanpan NE knäckebröd o. PL ? PT tosta, pão crocante RU
ĥrustjaŝĉie ĥlebcy SV knäckebröd KP biskoto, biskvito,
krakeno, kringo
kran/akv/o Akvo elfluigebla el akvokondukilo pere de krano. AN tap
water FI vesijohtovesi FR eau du robinet f. GE das Leitungswasser HE mej berez
HI agua f. de(l) grifo HU csapvíz IT acqua di rubinetto JA suidôsui NE
leidingwater o. PL ? PT água da torneira RU vodoprovodnaja voda, voda iz-pod
krana SV kranvatten
krem/vafl/o Vaflo kun batita (kirlita) kremo. AN cream waffle FI
kermavohveli FR gaufre chantilly f. GE der Neapolitaner HE afifit (vafel) krem
HI gofre m. con nata HU nápolyi szelet IT biscotto "wafer" JA kurîmu ŭahhuru NE
slagroomwafel v.(m.) PL ? PT "wafle" RU vaflja s kremom SV våffla med grädde
kren/o Herbo de la specio Armoracia rusticana kaj ĝia
radiko, uzata kiel spico. AN
horseradish FI piparjuuri FR raifort m. GE der Meerrettich HE ĥazeret HI rábano
m. picante HU torma IT barbaforte, rafano, cren(no) JA ŭasabi daikon, seijôŭabi
NE mierik m.; mierikswortel m. PL ? PT rábano-bastardo, rábano-rústico RU ĥren
SV pepparrot
krev/maiz/o = pufmaizo
kribr/il/o Multtrua aŭ reta ujo por apartigi solidajn erojn disde
likvaĵo, aŭ malsubtilajn disde subtilaj. AN sieve FI seula, siivilä, lävikkö,
sihti FR tamis m. GE das Sieb HE m'sanenet HI criba f., tamiz m., cedazo m. HU
szűrő, szita IT setaccio, vaglio, crivello; (s)colabrodo, (s)colapasta; passino,
colino JA huruiki; hurui NE zeef PL ? PT (Port.) crivo, passador; (Braz.)
peneira RU reŝeto, sito SV sil, såll, durkslag
kring/o Ringoforma biskvito aŭ
alia kuko. AN
ring biscuit FI rinkilä, rinkeli; munkkirinkilä FR gimblette f. GE der Kringel
HE sufganja, le'viva, ka'ah matok HI rosquilla f., rosca f., galleta f. HU
cukros perec, karikafánk ? IT ciambell(in)a; tarall(ucci)o JA baumu kûhen NE ?
PL ? PT rosca (pão, bolo ou biscoito retorcido) RU suŝka, baranka, bublik SV
kringla, småkaka KP biskoto, biskvito,
krakeno, krakpano RIM La difino estas pli vasta ol en PV, PIV1 kaj PIV2 (kiuj ne
konsentas inter si). En la Fundamento "kringo" estas tradukita france
craquelin (akademia korekto: gimblette (pâtisserie)), angle
cracknel (akademia korekto: ring-shaped cake), germane
Kringel, ruse bublik, pole obwarzanek.
krokodil/et/o = tukpinĉilo
kuir/ej/o Ĉambro, kie oni kuiras, eventuale ankaŭ manĝas. AN kitchen
FI keittiö FR cuisine f. GE die Küche HE mitbaĥ HI cocina f. HU konyha IT cucina
JA daidokoro, kicĉin NE keuken v.(m.) PL ? PT cozinha RU kuĥnja SV kök KP
kuirforno = fornelo
kuir/forn/o = fornel/o Metala kuiraparato, provizita per unu aŭ pluraj
kuirplatoj aŭ flamingoj supre kaj per almenaŭ unu bakujo (PIV1, kun modifoj). AN
cooker, stove FI liesi FR cuisinière f. GE der Herd HE tanur biŝul, kirajim HI
cocina f., hornillo m. HU (konyhai) tűzhely IT cucina (macchina); fornello JA
konro NE fornuis o. PL ? PT fogão RU (kuĥonnaja) plita, peĉ' SV spis KP forno, bakforno
= bakujo, hejt(o)forno, kuiri, kuirejo, kuirplato
kuir/i Prepari manĝaĵon per varmo. AN cook FI keittää, kypsentää,
laittaa (ruokaa) FR faire cuire GE kochen HE levaŝel HI preparar, cocinar HU főz
IT cuocere, cucinare JA rjôri suru NE koken, (kun objekto) klaarmaken PL ? PT
cozinhar RU varit', gotovit' SV tillaga KP boligi, kuirejo, kuirforno = fornelo,
kuirpoto
kuir/kuler/o Granda, ordinare ligna kulero, per kiu oni miksas
ingrediencojn en kuirpoto aŭ pato. AN cooking spoon FI kauha, puulusikka FR
cuillère de bois f. GE der Kochlöffel HE kaf biŝul HI cuchara f. de
cocina/madera/palo HU fakanál IT cucchiaia, cucchiara, cucchiaio di legno JA
batâbîta NE (ligna) de pollepel m. PL ? PT colher de pau RU povarëŝka, polovnik
SV slev KP kulerego
kuir/plat/o Plato, aparta aŭ parto de kuirforno (fornelo), kiu
varmiĝas per elektro kaj sur kiun oni metas kuirpoton aŭ paton. AN hotplate FI
keittolevy FR plaque électrique f., élément m., (parto de kuirforno)
élément-serpentin m. GE die Kochplatte HE platat biŝul HI placa f. calentadora,
(placa) calientaplatos (f.)m. HU főzőlap, platni; rezsó IT piastra di cottura JA
ukezara, rjôrizara NE kookplaat v.(m.) PL ? PT bico, chapa de fogão RU konforka
SV kokplatta KP kuirforno = fornelo, kuiri RIM Bildo: EB 41/82, 42/28.
kuir/pot/o Kuirvazo de diversaj formoj, uzoj, kaj materialoj. AN
cooking pot, saucepan FI kattila FR marmite f., chaudron m., faitout m.,
casserole f., sauteuse f. GE der Kochtopf HE sir biŝul HI olla f., puchero m.,
cacerola f., cazuela f. HU fazék, lábas, edény IT pentola JA nabe NE (kook)pot
m. PL ? PT panela RU gorŝok SV gryta KP kaldrono, kaserolo, pato = fritilo,
premkuirilo = prempoto RIM Ofte nura "poto" sufiĉas.
kuk/o Delikata bakaĵo, plej ofte dolĉa. AN cake FI
kakku, kaakku, leivos FR gâteau m. GE der Kuchen HE uga HI pastel m., tarta f.,
pastelillo m., pasta f., bizcocho m. HU kalács, sütemény IT focaccia, dolce, ?
torta JA kêki NE koek m., cake m. PL ? PT bolo RU pirog SV kaka KP bakaĵo, biskvito,
bulko, torto RIM Tablon ornamas ne tuko sed kuko (Z).
kukum/et/o Malgranda kukumo marinita en vinagro aŭ peklita. AN gherkin
FI herkkukurkku FR cornichon m. GE das Cornichon HE ? HI pepinillo m. HU savanyú
uborka IT cetriolino JA pikurusu NE augurk v.(m.) PL ? PT pepininho de conserva
RU solenyj/marinovannyj ogurĉik SV ? delikatessgurka KP kukumo
kukum/o Frukto de la herbo Cucumis
sativa, manĝata kiel legomo; ankaŭ tiu herbo mem. AN cucumber FI kurkku
(vihannes) FR concombre m. GE die Gurke HE m'lafefon HI pepino m. HU uborka IT
cetriolo JA kjûri NE komkommer v.(m.) PL ? PT pepino RU ogurec SV gurka KP
kukumeto, kukurbeto, kukurbo
kukurb/et/o Kultiv-formo de kukurbo, tre kultivata en la Mediteranea
regiono, kun longformaj fruktoj junstadie manĝataj. AN courgette, baby marrow FI
kesäkurpitsa FR courgette f. GE die Zucchini HE kiŝu HI calabacín m. HU cukkini
IT zucchina, zucchino JA kaboĉa NE courgette v.(m.) PL ? PT abobrinha RU kabaĉok
SV zucchini, liten squash KP kukumo, kukurbo
kukurb/o Planto el la genro Cucurbita kaj ĝia frukto,
uzata kiel legomo. AN squash, (brite) marrow FI kurpitsa FR courge f. GE der
Kürbis HE dla'at HI calabaza f. HU tök IT zucca JA kaboĉa NE pompoen m. PL ? PT
abóbora RU tykva SV squash KP kukumo, kukurbeto
kuler/eg/o Granda kulero, uzata por verŝi supon en telerojn. AN
cooking spoon; ladle FI kauha FR louche f. GE der Schöpflöffel HE kaf marak HI
cucharón m., cazo m. HU merőkanál IT mestolo JA otama NE soeplepel m. PL ? PT
concha RU povarëŝka, polovnik SV soppslev KP kuirkulero RIM En PIV1. Eblas diri
ankaŭ "ĉerpilo".
kumin/o Herbo de la specio Cuminum cyminum L., hejma en
Azio kaj kultivata en la mediteranea kaj subtropikaj regionoj, kaj ties aromaj
semoj uzataj kiel spico. AN cumin
FI roomankumina, juustokumina FR cumin m., anis âcre m. GE (kümmelartiges
Gewürz) HE kamon HI comino m. HU kömény IT cumino, cimino JA kumin NE komijn m.
PL ? PT cominho RU tmin SV spiskummin KP karvio
kun/ul(/in)/o (pri familia rilato) = kunvivant(in)o
kun/viv/ant/in/o = kun/ul/in/o Virino, kiu konstante vivas kun viro,
sen esti ties laŭleĝa edzino. AN cohabitee, (live-in) partner FI avopuoliso FR
compagne f., concubine f. GE die Lebensgefährtin HE ĥavera HI compañera f.,
pareja f. HU élettárs (nő) IT convivente, compagna JA naien no cuma, dôseiŝa NE
levensgezellin v. PL ? PT companheira RU soĵitel'nica (stile pli limigita) SV
sambo
kun/viv/ant/o = kun/ul/o Viro, kiu konstante vivas kun virino, sen
esti ties laŭleĝa edzo. AN cohabitee, (live-in) partner FI avopuoliso FR
compagnon m., concubin m., cohabitant m. GE der Lebensgefährte HE ĥaver HI
compañero m., pareja f. HU élettárs (férfi) IT convivente, compagno JA naien no
otto, dôseiŝa NE levensgezel m. PL ? PT companheiro RU soĵitel' (stile pli
limigita) SV sambo
kusen/o Ŝtofa sako remburita per io mola. AN cushion FI tyyny FR
coussin m. GE das Kissen HE karit, kar HI cojín m. HU párna IT cuscino JA
kusŝon; zabuton NE kussen o. PL ? PT almofada RU poduŝka SV kudde KP kapkuseno,
kusensako = kusenteg(il)o, rembur(aĵ)o
kusen/sak/o = kusen/teg(/il)/o Ŝanĝebla ŝtofa sako, en kiun oni metas
kusenon. AN cushion cover, (de kapkuseno) pillowcase FI tyynyliina FR taie f. GE
der Kissenbezug HE cipit HI funda f. de cojín; (de kapkuseno) funda f. de
almohada HU párnahuzat IT federa JA kusŝon kabâ, zabuton kabâ NE (kussen)sloop
v.(m.) en o. PL ? PT fronha RU navoloĉka SV (Svedio) örngott, (en Finnlando)
dynvar KP kapkuseno, kovrilsako = kovrilteg(il)o, kuseno, littuko RIM EB (48/7)
proponas "kusenteg(aĵ)o".
kusen/teg(/il)/o = kusensako
kvar/pied/i = rampi en la 2a signifo
A B C Ĉ D E F G Ĝ H Ĥ I J Ĵ K L M N O P R S Ŝ T U V Z
(lesivo)
lad/mal/ferm/il/o = elladigilo
lad/manĝ/aĵ/o Nutraĵo hermetike konservita en lada ujo. AN canned
food, tinned food FI säilyke(ruoka) FR conserves f.pl. GE (das) Essen aus der
Konserve HE ŝimurim HI (lata f.) de conservas f.pl., conserva(s) (en lata)
f.(pl.) HU konzerv IT cibo in scatola JA kanzumeŝoku NE conserven (in blik) mv.,
(se legomoj) blikgroente(n) v.(mv.) PL ? PT comida enlatada, enlatado RU
konservy SV konserv KP elladigilo = ladmalfermilo
lakt/o/sup/o Flueca manĝaĵo, malsimila laŭ landoj, el lakto kaj io
kuirita en ĝi, ekzemple faruno, grio, pastaĵoj, legomoj. AN milk pudding, gruel
FI velli; (maitopohjainen) keitto FR crème f., soupe au lait f. GE der Milchbrei
HE ? marak ĥalav HI gachas f.pl., papilla f. HU tejleves IT ? zuppa al latte, ?
pappa di latte JA gjûnjû sûpu NE (melk)pap v.(m.) PL ? PT papa; (Braz.) mingau
RU moloĉnyj sup SV välling KP bebokaĉo = kaĉeto
lakt/o/vitr/o Blanka netravidebla vitro. AN frosted glass FI maitolasi
FR verre laiteux m., verre opalin m. GE das Milchglas HE zĥuĥit atuma HI vidrio
m. opalino, cristal m. esmerilado HU tejüveg IT vetro smerigliato; vetro latte,
vetro opalino JA kumorigarasu, surigarasu NE melkglas o. PL ? PT vidro fosco RU
(vitro blanka interne) moloĉnoe steklo, (ordinara vitro frotita per abrazivo)
matovoe steklo SV ? opalglas
laktuk/o Herbo de la genro Lactuca, precipe de la specio
Lactuca sativa, kies folioj estas ofte uzataj en salatoj. AN lettuce FI
(lehti)salaatti FR laitue f. GE der Kopfsalat HE ĥasa HI lechuga f. HU fejes
saláta IT lattuga JA retasu, ĉiŝa NE (krul)sla v.(m.) PL ? PT alface RU salat
(-latuk) SV sallat
lap/ferm/il/o = lapo
lap/o = lap/ferm/il/o Nilona rubando kun etaj hokecaj fibroj, kiuj
facile alkroĉiĝas al teksaĵoj kaj precipe al speciale farita alia rubando; uzata
ekzemple por fermi vestaĵojn kaj ŝuojn. AN Velcro fastener FI tarra(nauha) FR
fermeture velcro f., bande velcro f., velcro m. GE der Klettverschluss HE
(ruĥsan-)skoĉ HI (tira f. de) velcro m., (cierre m. de) velcro m. HU tépőzár IT
chiusura velcro JA himo, kucuhimo NE velcro m., klittenband o. PL ? PT "velcro"
RU "lipuĉka" SV kardborreband KP zipo RIM La nomo devenas el la alkroĉiĝema
kapitulo de la herbo lapo
(specio de arktio laŭ PIV2).
lat/o Longa, nelarĝa kaj maldika peco de ligno. AN slat FI lista,
rima, säle FR planchette f., latte f. GE die Latte HE keresh HI tablilla f.,
listón m. HU léc IT stecca JA nukiita, ita NE lat v.(m.) PL ? PT ripa, sarrafo
RU rejka, dranka, planka SV ribba, läkt
laŭt/parol/il/o = parol/il/o Aparato por transformi elektran signalon
en sonon per magneto kaj membrano. AN speaker, loudspeaker FI kaiutin,
kovaääninen FR haut-parleur m. GE der Lautsprecher HE ramkol HI altavoz m.,
(Am.) altoparlante m. HU hangosbeszélő IT altoparlante; cassa acustica JA
kakuseiki, supîkâ NE luidspreker m. PL ? PT (Port.) altifalante; (Braz.)
alto-falante RU gromkogovoritel', dinamik SV högtalare KP kapaŭskultiloj
lavab/o = lav/uj/o
lav/i la manĝ/il/ar/o/n = pur/ig/i la manĝ/il/ar/o/n Purigi la vazojn
kaj aliajn manĝilojn per akvo post manĝo. AN do the dishes, do the washing-up FI
pestä astiat, tiskata FR faire la vaisselle GE (ab)spülen HE le'hadi'ah et
hakelim HI fregar los platos HU mosogat IT lavare i piatti JA ŝokuĵi no
atokatazuke o suru; ŝokki o arau NE de vaat doen, de afwas doen PL ? PT lavar a
louça RU myt' posudu SV diska KP gargari, vazlavilo = vazlavmaŝino, vazlesivo =
vazdeterganto
lav/maŝin/o Maŝino por lavi tolaĵojn kaj vestaĵojn. AN washing machine
FI pesukone FR machine à laver f., (Fr.) lave-linge m., (Kan.) laveuse f. GE die
Waschmaschine HE ma'di'ah kelim HI lavadora f. HU mosógép IT lavatrice;
lavabiancheria JA sentakki NE wasmachine v. PL ? PT máquina de lavar roupa RU
stiral'naja maŝina SV tvättmaskin KP lavpulvoro, lesivo =
deterganto, vazlavilo = vazlavmaŝino RIM La vorto povas ankaŭ esti uzata
ekzemple pri vazlavmaŝino, se la kunteksto komprenigas, pri kio temas.
lav/pulvor/o Pulvorforma lesivo
(deterganto). AN washing powder FI pesupulveri FR lessive en poudre f., poudre à
laver f. GE das Waschpulver HE avkat kvisa HI detergente m. HU mosópor IT
detersivo (in polvere) JA senzai NE waspoeder o. PL ? PT sabão em pó RU
stiral'nyj poroŝok SV tvättmedel KP lesivo =
deterganto, vazlesivo = vazdeterganto
lav/tuk/et/o Peco da mola, akvosorbanta ŝtofo, uzata por lavi la
haŭton. AN flannel, washcloth FI pesulappu, pesurätti FR (Fr.) gant de toilette
m., (Kan.) débarbouillette f. GE der Waschlappen HE matlit-raĥaca HI paño m.
para el aseo, manopla f., toallita f. HU mosdókesztyű IT pezzuola (per lavarsi);
guanto da bagno JA tenugui, taoru NE washandje PL ? PT toalha; (Port.) esfregão
de rosto RU moĉalka SV tvättlapp
lav/uj/o = lavab/o Pelvo fiksita al muro, aŭ enkonstruita en kuireja
aŭ baneja lavtablo, kun krano kaj defluilo. AN washbasin, (en kuirejo) sink FI
pesuallas, lavuaari FR (en kuirejo) évier m., lavabo m. GE das Waschbecken HE
kijor HI (baneja) lavabo m.; (kuireja) fregadero m., pila f. HU (mosdó)kagyló IT
lavandino; lavabo; lavello, acquaio JA senmenĵo, ŝinku NE wastafel v.(m.) PL ?
PT lavatório, lavabo, pia RU umyval'nik, rukomojnik SV (baneja, Svedio)
tvättställ, (Finnlando) lavoar; (kuireja) diskho KP pelvo
lent/o La semo de la herbo Lens
culinaris, kaj tiu herbospecio mem. AN lentil FI linssi (kasvi) FR lentille
f. GE die Linse HE adashim (pluralo) HI lenteja f. HU lencse IT lenticchia JA
hiramame, renzu mame NE linze v.(m.) PL ? PT lentilha RU ĉeĉevica SV lins
lesiv/o = deterg/ant/o Likvaĵo aŭ pulvoro solvata en
akvo por lavi homan haŭton, vestaĵojn, manĝilaron kaj similajn. AN detergent FI
pesuaine FR détergent m., détersif m., (por vestaĵoj) lessive f. GE das
Waschmittel HE ? HI detergente m. HU mosószer ? IT detersivo; sapone liquido,
detergente JA (por haŭto) bodî sôpu, (por aliaj) senzai NE wasmiddel o. PL ? PT
detergente RU mojuŝĉee sredstvo SV tvättmedel, diskmedel KP lavpulvoro,
vazlesivo = vazdeterganto RIM Origine "lesivo" signifis venenan lavlikvaĵon el
vegetala cindro, sed poste ĝia senco plivastiĝis. PIV1S provis enkonduki la
vorton "detergent/o" por ĉi tiu signifo, sed PIV2 enhavos "deterg/ant/o".
lice/o KP mezlernejo = meza lernejo
likv/ig/il/o = miksilo
limonad/o 1. Trinkaĵo, farita el citrona suko, akvo kaj sukero (PIV1)
2. Ia ajn senalkohola dolĉa trinkaĵo, plej ofte kun gasveziketoj =
gastrinkaĵo. AN 1. lemonade 2. soft drink FI 1. sitruunalimonaati 2.
limonaati, limsa FR 1. limonade f. 2. boisson gazeuse f. GE die Limonade HE
limonada HI 1. limonada f. 2. bebida f. gaseosa, refresco m. HU 1. limonádé 2.
szénsavas üditő IT 1. limonata 2. bibita gassata JA lemonêdo NE limonade v.(m.)
PL ? PT 1. Limonada 2. (Braz.) gasosa, refrigerante RU limonad SV 2. läsk KP
kolao RIM Vidu ankaŭ EB 261/15.
lit/korb/o Malpeza altranda lito por eta bebo. AN carrycot FI
korisänky FR moïse m., couffin m. GE (das Babybettchen) HE sal ne'si'a (le
tinok) HI moisés m. HU mózeskosár IT ? culla portatile; ? culla di vimini JA
bebîkago NE babybedje PL ? PT alcofa; (Braz.) moisés RU detskaja krovatka SV
babykorg KP kradlito RIM EB 30/32 proponas "korbo-liteto".
lit/kovr/il/o = kovrilo [2]
lit/kusen/o = kapkuseno
lit(/o)/tabl(/et)/o Tableto apudlita por lite bezonataj aĵoj. AN
bedside table FI yöpöytä FR table de nuit f., table de chevet f. GE das
Nachttischchen HE ? HI mesilla f. de noche HU éjjeliszekrény IT comodino JA
beddo saido têburu NE nachtkastje PL ? PT criado-mudo RU noĉnoj stolik SV
nattuksbord
lit(/o)/tuk/o Tola aŭ kotona tuko por kovri la matracon en lito;
simila tuko por kovri dormanton (tiam uzata sub litkovrilo aŭ anstataŭ ĝi). AN
sheet FI lakana FR drap m. GE das Betttuch, das (Bett)Laken HE sadin HI sábana
f. HU lepedő IT lenzuolo JA ŝîcu NE (hoes)laken o. PL ? PT lençol RU prostynja
SV lakan KP (lit)kovrilo, kovrilsako = kovrilteg(il)o
lud/kaĝ/o Sentegmenta kaĝo el krado, metata surplanken aŭ surteren,
por malhelpi al infaneto forvagi. AN playpen FI leikkikehä FR parc m. GE der
Laufstall HE lul HI parque m. HU járóka IT recinto, "box" (per bambini) JA omoĉa
kago, asobi ba, asobi kakoi NE box m., park o. PL ? PT (Port.) parque, (Braz.)
cercado para criança RU maneĵ SV lekhage KP kradlito
lul/il/o Balancebla liteto por bebo. AN cradle FI kehto FR berceau m.
GE die Wiege HE arisa HI cuna f. HU bölcső IT culla JA jurikago NE wieg v.(m.)
PL ? PT berço RU lul'ka, kolybel' SV vagga KP balancilo
lul/kant/o Kanto kantata al infaneto por dormigi aŭ distri ĝin. AN
lullaby FI kehtolaulu FR berceuse f. GE (por bebo) das Wiegenlied, (por eta
infano) das Gutenachtlied HE ŝir eres HI nana f., canción f. de cuna HU
altatódal IT ninna-nanna JA komoriuta NE wiegelied o., slaapliedje PL ? PT
acalanto RU kolybel'naja SV vaggvisa
lunĉ/o Ne tre peza manĝo iam inter tagmezo kaj la 15a horo. AN lunch
FI lounas FR lunch m. GE (leichte Mittagsmahlzeit) HE ? HI (en Hispanujo, kutime
peza) almuerzo m., comida f. (del mediodía) HU (könnyű) ebéd IT spuntino (pasto
leggero di mezzogiorno) JA ojacu NE lunch m. PL ? PT lanche, merenda RU obed,
lenĉ SV lunch KP manĝeto, tagmanĝo
A B C Ĉ D E F G Ĝ H Ĥ I J Ĵ K L M N O P R S Ŝ T U V Z
maiz(/o)/kaĉ/o = polent/o Densa, flava kaĉo el maizfaruno. AN polenta
FI maissipuuro FR polenta f. GE der Maisbrei HE dajsat tiras HI papilla f. de
maíz HU puliszka IT polenta JA kôn sûpu NE polenta v.(m.) PL ? PT papa de milho,
polenta RU kukuruznaja kaŝa, mamalyga, polenta SV polenta, majsgröt
mam/lakt/o = patrina lakto
mam/nutr/i Nutri per sia mamlakto. AN breastfeed, nurse FI imettää FR
allaiter, nourrir au sein, donner le sein, donner à téter GE stillen HE le'hanik
HI dar (el) pecho, dar teta, (criar), amamantar HU szoptat IT allattare JA bonjû
o nomaseru, bonjû de sodateru NE zogen, de borst geven, voeden PL ? PT amamentar
RU kormit' grud'ju SV amma KP patrina lakto = mamlakto
manĝ/et/ej/o Restoracio por rapida kaj malmultekosta manĝado. AN snack
bar FI pikaruokapaikka FR (Kan.) casse-croûte m., snack-bar m. GE die
Imbissstube HE miznon mahir HI bar m., cafetería f., (sur plaĝo) chiringuito m.
HU büfé IT tavola calda JA fâsuto fûdo ŝoppu NE snackbar v. en m. PL ? PT bar,
(Braz.) lanchonete RU zakusoĉnaja SV ? matställe, ? barservering KP manĝeto,
picejo
manĝ/et/o Malĉefa, ofte neregula manĝo inter la ĉefaj. AN snack FI
välipala FR collation f. GE der Imbiss HE aruĥat bejnajim HI (antaŭlunĉe)
aperitivo m., pincho m., (postlunĉe) merienda f. HU tízórai, uzsonna IT merenda,
spuntino JA ojacu NE snack m. PL ? PT lanche, merenda RU zakuska, eda v
promeĵutke meĵdu osnovnymi priëmami piŝĉi SV mellanmål KP lunĉo, manĝetejo,
matenmanĝo, tagmanĝo, vespermanĝo
manĝ(/o)/fork/o = fork(et)o
maten/manĝ/o Matena manĝo. AN breakfast FI aamiainen FR petit déjeuner
m., (Kan. k. aliaj reg.) déjeuner m. GE das Frühstück HE aruĥat boker HI
desayuno m. HU reggeli IT colazione JA ĉôŝoku, asagohan NE ontbijt o. PL ? PT
(Port.) pequeno almoço, (Braz.) café da manhã, desjejum RU zavtrak SV frukost KP
manĝeto, tagmanĝo, vespermanĝo
matrac/o Plata sako, remburita aŭ risorta, sur kiu oni kuŝas enlite.
AN mattress FI patja FR matelas m. GE die Matratze HE mizran HI colchón m. HU
matrac IT materasso JA mattoresu NE matras v.(m.) en o. PL ? PT colchão RU
matras SV madrass KP kapkuseno, lit(o)tuko, remburaĵo
matur(/ig/it)/a fromaĝ/o Fromaĝo stokita tiom da tempo, ke ĝia gusto
akiris akran nuancon. AN mature cheese FI kypsä juusto, vahva juusto FR fromage
affiné m., fromage mûr m. GE ein reifer Käse HE ? gvina be'ŝela HI queso m.
curado/fuerte/viejo HU csemegesajt IT formaggio stagionato JA ĵukusei ĉîzu NE
belegen kaas m. PL ? PT queijo RU zrelyj syr SV lagrad (stark) ost
mel/hund/o Hundo de raso tre mallong-krura. AN dachshund, (familiare)
sausage dog FI mäyräkoira FR basset allemand m., teckel m. GE der Dackel, der
Teckel, der Dachshund HE taĥŝon, kelev taĥaŝ HI perro m.
tejonero/zarcero/salchicha, "basset" m., "teckel" m. HU tacskó IT (cane)
bassotto JA basetto, dakkusu hundo NE dashond m. PL ? PT cão-salsicha, bassé RU
taksa SV tax
melon/o Frukto de la herbo Cucumis
melo, kaj tiu herbo mem. AN melon FI meloni FR melon m. GE die Melone HE
melon HI melón m. HU sárgadinnye IT melone, popone JA melon NE meloen m. en v.
PL ? PT melão RU dynja SV melon KP akvomelono
melopsitak/o KP papageto
mem/mal/ŝalt/o Funkcio de aparato, kiu aŭtomate malŝaltas sin post
certa tempo aŭ ekzemple post la finiĝo de la sonbendo aŭ vidbendo. AN auto stop
FI automaattipysäytys FR arrêt automatique m. GE die Endabschaltung HE mafsik
otomatit HI apagado m. automático HU önkioldás IT arresto automatico JA
ĵidôsuicĉi NE auto-stop m. PL ? PT paragem automática, desligamento automático
RU avtostop SV ? auto-stoppfunktion
menstru/o = monat/aĵ/o Monata sang-elfluo el la vagino de virinoj. AN
period, menstruation FI kuukautiset FR menstruation f., règles f.pl. GE die
Regel, die Monatsblutung HE veset, maĥzor (ĥodŝi) HI menstruación f., periodo
m., regla f. HU havivérzés, menstruáció IT mestruazione, mestruazioni JA seiri
NE regels mv., maandstonden PL ? PT menstruação RU menstruacija SV mens,
menstruation KP menstrusorbilo, menstrutampono, menstrutuko RIM "Monataĵo" estas
Zamenhofa.
menstru/sorb/il/o Tuko, tampono aŭ simila por sorbi menstruan sangon.
AN sanitary protection FI kuukautissuoja FR protection périodique f. GE
(menstrutuko) die (Damen)Binde; (menstrutampono) der Tampon HE tampon, ped,
taĥboshet (higjenit) HI compresa f., tampón m., "támpax" m. HU intimbetét IT
assorbente (igienico) (esterno o interno) JA nappukin NE maandverband o. PL ? PT
absorvente (higiênico) RU (menstrual'nyj) tampon, gigijeniĉeskij paket SV
mensskydd KP menstruo = monataĵo, menstrutampono, menstrutuko RIM PIV1 mencias
"monata garnaĵo" sub "garni". Jorge Camacho proponis "monatilo".
menstru/tampon/o Menstrusorbilo enŝovata en la vaginon. AN tampon FI
(kuukautis)tamponi FR tampon (hygiénique, périodique) m. GE der Tampon HE tampon
HI tampón m., "támpax" m. HU tampon IT tampone, assorbente interno, tampax JA
tanpon NE tampon m. PL ? PT absorvente interno, "OB" RU (menstrual'nyj) tampon
SV tampong KP menstruo = monataĵo, menstrusorbilo, menstrutuko
menstru/tuk/o Ŝtofa aŭ celuloza menstrusorbilo. AN sanitary
towel/napkin (brite/usone), sanitary pad FI (kuukautis)side FR serviette
(hygiénique, périodique) f., protège-dessous m. GE die (Damen)Binde HE ped,
taĥboshet (higjenit) HI compresa f. HU (menstruációs) kendő IT assorbente
(igienico) JA nappukin NE maandverband o. PL ? PT absorvente (higiênico) RU
(menstrual'naja) prokladka SV (dam)binda KP menstruo = monataĵo, menstrusorbilo,
menstrutampono
mez/a fingr/o = mezfingro
mez/a lern/ej/o = mezlernejo
mez/fingr/o = mez/a fingr/o La plej longa fingro de la mano, inter la
montrofingro kaj la ringofingro. AN middle finger FI keskisormi FR majeur m. GE
der Mittelfinger HE ama HI dedo m. (del) corazón HU középső ujj IT (dito) medio
JA nakajubi NE middelvinger, middenvinger m. PL ? PT dedo médio RU srednij palec
SV långfinger KP dikfingro = polekso, montrofingro, ring(o)fingro, etfingro =
eta fingro
mez/lern/ej/o = mez/a lern/ej/o Lernejo por gejunuloj post la
bazlernejo, ĝis la aĝo proksimume de 18 jaroj. AN secondary school, middle
school FI lukio, nuorisoasteen koulu, keskiasteen koulu FR école secondaire f.,
(Fr.) lycée m. GE die Realschule, die Mittelschule HE (bejt-sefer) tiĥon HI
bachillerato m., instituto m. (de enseñanza media, de segunda enseñanza, de
bachillerato) HU középiskola IT scuola secondaria, scuola (media) superiore JA
ĉûgakkô, kôkô NE middenschool v.(m.), humaniora mv. PL ? PT ginásio RU srednjaja
ŝkola SV gymnasium, realskola KP bazlernejo = elementa lernejo RIM La vorto
povas eventuale inkluzivi ankaŭ diversajn metilernejojn. Por nomi mezlernejon
kun ĝeneral-eduka programo, ofte preparantan por universitataj studoj, ekzistas
la vortoj "gimnazio" kaj "liceo", kiujn tamen ne eblas difini internacie.
miks/il/o = likv/ig/il/o Elektra aparato konsistanta el ujo kun ena
rapide rotacianta tranĉilo por miksi, likvigi aŭ kaĉigi manĝaĵojn. AN mixer,
blender FI (teho)sekoitin FR mélangeur m., (Fr.) mixer m. GE der Mixer HE
me'arbel HI batidora f., "túrmix" f., robot m. de cocina HU turmix(gép) IT
frullatore JA mikisâ NE mixer m. PL ? PT misturadora, (Braz.) liquidificador RU
mikser SV mixer KP centrifugi, citronpremilo, kirlilo = ŝaŭmigilo
mod/kant/o = furorkanto
modl/o/past/o = kned/past/o Argilsimila diverskolora pasto, uzata por
lude modli. AN modelling paste, Plasticine FI muovailuvaha FR pâte à modeler f.,
plasticine f. GE das Plastilin, die Knetmasse HE plastelina HI plastilina f.,
plastelina f. HU gyurma IT plastilina, pasta per modellare JA nendo NE
plasticine v.(m.) PL ? PT (Port.) plasticina, (Braz.) massa de modelar RU
plastilin SV modellera RIM Ne konfuzu ĝin kun "modla argilo", vera argilo uzata
de artistoj.
monat/aĵ/o = menstruo
montr/o/fingr/o Tiu fingro de la mano, kiu estas plej proksima al la
dikfingro. AN index finger FI etusormi FR index m. GE der Zeigefinger HE (ecba)
mora HI (dedo) índice m. HU mutatóujj IT indice JA hitosaŝi jubi NE wijsvinger
m. PL ? PT (dedo) indicador RU ukazatel'nyj palec SV pekfinger KP dikfingro =
polekso, mezfingro = meza fingro, ring(o)fingro, etfingro = eta fingro
motor/a rul/seĝ/o = elektr/a rul/seĝ/o Rulseĝo iranta per elektra
motoro, regata de la uzanto. AN motorized wheelchair FI moottorikäyttöinen
pyörätuoli FR fauteuil roulant électrique m. GE der Motorrollstuhl HE kise
galgalim muna HI silla f. de ruedas eléctrica / con motor HU elektromos
rokkantkocsi IT sedia a rotelle elettrica JA dendô kurumaisu NE gemotoriseerde
rolstoel m. PL ? PT cadeira de rodas eléctrica RU motorizovannaja invalidnaja
koljaska SV motordriven rullstol, permobil KP rulseĝo
muel/il/o Aparato por pulvorigi aŭ diserigi frotante, ekz. grenon aŭ
kafgrajnojn. AN grinder (ekz. coffee grinder) FI mylly (ekz. kahvimylly) FR
moulin m. GE die Mühle HE taĥana HI molino m.; (kafmuelilo) molinillo m. HU
(kávé)daráló IT mulino; macinino; macina JA seihunki, mîru NE molen m. PL ? PT
moinho RU mel'nica, (kafmuelilo) kofemolka, (viandomuelilo) mjasorubka SV kvarn
(kaffe-, kött-) KP pistujo, raspilo, ventmuelejo = ventmuelilo
muk/i 1. (Pri nazo:) ellasi fluantan mukon: via nazo mukas, lasu
min tuki ĝin! 2. (Pri homo:) havi mukantan nazon: la infano tusas kaj
mukas. AN have a runny nose FI 1. vuotaa (nenä) 2. (joltakulta) vuotaa räkää
nenästä FR 1. couler 2. avoir la morve au nez GE 1. laufen 2. la infano mukas =
Dem Kind läuft die Nase HE (verbo) lehazil, (adjektivo) zav, menuzal HI moquear
HU taknyos IT 1. colare, gocciare 2. avere il naso che cola, avere la goccia al
naso JA hanamizu ga deru NE eem loopneus hebben, je neus loopt PL ? PT ? RU teĉ'
(o nose) SV snora, vara snuvig KP muko, poŝtuko = naztuko
muk/o Korpa substanco eligata de diversaj membranoj, i.a. de tiu en la
nazo dum nazkataro. AN mucus, (familiare, pri nazo) snot FI lima, räkä FR (naza)
morve f., (ĝenerale) mucus m. GE der Schleim HE nazelet, mej ĥotem HI moco m. HU
takony IT muco; moccio, moccolo, muco nasale JA nen'eki, hanamizu NE slijm o. en
m., (naz-muko) snot o. en m. PL ? PT muco; (nazmuko) meleca, ranho RU sliz',
sopli SV snor, slem KP muki, puŝtuko = naztuko
mustard/o Spicaĵo el pistitaj semoj de la blanka sinapo, miksitaj kun
vinagro. AN mustard FI sinappi FR moutarde f. GE der Senf HE ĥardal HI mostaza
f. HU mustár IT mostarda JA masutâdo NE mosterd m. PL ? PT mostarda RU gorĉica
SV senap KP spico
muŝ/a amanit/o = muŝ/fung/o Venena fungo de la specio
Amanita muscaria. AN fly agaric FI punakärpässieni, (punainen)
kärpässieni FR ammanite tue-mouches f. GE der Fliegenpilz HE ? HI amanita f.
muscaria HU légyölő galóca IT ovolaccio, ovolo malefico, agarico moscario,
tignosa dorata JA benitengudake NE vliegenzwam v.(m.) PL ? PT amanita RU muĥomor
SV röd flugsvamp RIM PIV2 havas unuavice "muŝa amanito", sed mencias ankaŭ
"muŝfungo". EB 363/10 proponas "muŝfungo".
muŝ/fung/o = muŝa amanito
mut/a natur/o = sen/viv/a scen/o Pentraĵo prezentanta senmovajn
objektojn, ekzemple florojn aŭ fruktojn. AN still life FI asetelma FR nature
morte f. GE das Stillleben HE domem HI naturaleza f. muerta, bodegón m. HU
csendélet IT natura morta JA seibucuga NE stilleven o. PL ? PT natureza morta RU
natjurmort SV stilleben
A B C Ĉ D E F G Ĝ H Ĥ I J Ĵ K L M N O P R S Ŝ T U V Z
(nukso)
naz/tuk/o = poŝtuko
neces/ej/a paper/o = neces/paper/o Papero uzata en la necesejo. AN
toilet paper FI vessapaperi FR papier hygiénique m., papier de toilette m. GE
das Toilettenpapier, das Klopapier HE ne'jar toalet HI papel m. higiénico HU
WC-/toalettpapír IT carta igienica JA toiretto pêpâ, otoŝigami NE wc-papier o.,
toiletpapier o. PL ? PT papel higiénico RU tualetnaja bumaga SV toalettpapper KP
necesejo, neceseja seĝo = necesseĝo = necesujo
neces/ej/a seĝ/o = neces/seĝ/o = neces/uj/o Neceseja instalaĵo por
feki aŭ urini, ordinare kun akvo-ŝprucigilo por elpeli la ekskrementojn. AN
toilet seat; toilet bowl FI vessanpytty, WC-istuin FR toilette f., cuvette
(sanitaire, de w.c.) f., (Fr.) w.-c. m. GE die Toilette, das Klosett HE asla HI
taza f. (del váter), retrete m., inodoro m. HU WC-kagyló IT tazza (del
gabinetto), vater, "WC" JA jôŝiki toire no benza NE wc-pot m. PL ? PT privada,
vaso sanitário RU unitaz SV toalettstol KP bideo, gargari, neceseja papero =
necespapero, necesejo RIM La uzo de "necesujo" en ĉi tiu signifo estas ne
malofta, sed laŭ la Fundamento "necesujo" estas io alia: ujo el ŝtofo, plasto,
ligno ktp., entenanta la konstante bezonatajn iletojn (PIV1). Sed eblas ankaŭ
rigardi la du "necesujojn" homonimoj.
neces/ej/o Ĉambro aŭ aparta budo por feki kaj urini. AN toilet, WC,
(usone) bathroom FI vessa, käymälä FR toilettes f.pl., salle de bain f., salle
de bains f.; (Fr.) cabinets m.pl., lavabos m.pl., w.-c. m.pl., vécés f.pl. GE
die Toilette, das Klo(sett), das WC HE bejt ŝimuŝ, ŝerutim HI servicio(s)
m.(pl.), retrete m., váter m. HU WC, vécé IT gabinetto JA toire NE toilet o., WC
m. PL ? PT sanitário, toalete RU tualet, ubornaja SV toalett KP banĉambro,
neceseja papero = necespapero, neceseja seĝo = necesseĝo = necesujo
neces/paper/o = neceseja papero
neces/seĝ/o = neceseja seĝo
neces/uj/o = neceseja seĝo
ne/ĉif/ebl/a = negladenda
ne/glad/end/a = ne/ĉif/ebl/a (Pri ŝtofo aŭ vestaĵo:) kiu ne bezonas
gladadon post lavado. AN drip-dry, permanent press, non-iron FI rypistymätön,
silittämättä sileä FR infroissable GE bügelfrei HE (bad) al-kemet HI que no se
arruga, inarrugable; de no planchar, que no necesita planchado; de raya
permanente (pantalono) HU gyűrhetetlen IT ingualcibile; non-stiro JA nôairon
kiĵi, pâmanento kakô NE zelfstrijkend PL ? PT não amarrota RU nemnuŝĉijsja SV
strykfri, skrynkelfri KP gladilo, pendgutigi = pendsekigi
nok/o KP knedliko
nombr/ad/rim/aĵ/o = nombradversaĵo
nombr/ad/vers/aĵ/o = nombr/ad/rim/aĵ/o Versaĵo por elekto de serĉonto
aŭ alia ludonto. AN counting-out rhyme FI leikkiluku FR comptine f. GE der
Abzählvers, der Auszählreim HE "en-den-dino" HI (verbo) echar a suertes, sortear
HU kiszámoló IT conta, filastrocca (per la conta) JA utacuki ĵanken NE
aftelrijmpje PL ? PT "uni-duni-tê" RU sĉitaloĉka SV räkneramsa KP kaŝludo,
tuŝludo
not/o (En lernejo:) prijuĝo en formo de cifero, litero aŭ alia fiksa
mezurunuo pri la rezultoj de lernejano en unu ekzameno aŭ unu fako. AN mark FI
numero (koulussa), arvosana FR note f. GE die Note, die Zensur HE cijun HI nota
f. HU (érdem)jegy, osztályzat IT voto JA cûĉihjô, cûŝinbo NE punten mv. PL ? PT
nota RU ocenka, otmetka SV betyg KP ekzameno, fako
nov/aĵ/o/j (En televido aŭ radiofonio:) elsendo kun novaĵoj. AN news
FI uutiset FR nouvelles f.pl., informations f.pl., bulletin d'informations m.,
(Kan., en televido) téléjournal m. GE die Nachrichten HE ĥdaŝot HI noticias
f.pl., parte m., (televido) telediario m. HU hírek, krónika IT notiziario JA
njûsu NE nieuws o., journaal o. PL ? PT notícias RU novosti SV nyheter,
nyhetsprogram
nuks/o Frukto, parto de frukto aŭ semo, havanta sekan,
ofte malmolan ŝelon kaj manĝeblan kernon, ekz. avelo, kaŝtano, juglando, Brazila
nukso, ternukso (laŭ
PIV2). AN nut FI pähkinä FR fruit sec m. GE die Nuss HE egoz HI nuez f. HU dió
IT noce JA kinomi NE noot v.(m.) PL ? PT noz RU oreĥ SV nöt KP avelo, fabo, juglando,
ternukso =
arakido
A B C Ĉ D E F G Ĝ H Ĥ I J Ĵ K L M N O P R S Ŝ T U V Z
obstin/a Jo/ĉj/o = staremulo
oliv/ole/o Oleo produktata per premado de maturaj olivoj. AN olive oil
FI oliiviöljy FR huile d'olive f. GE das Olivenöl HE ŝemen zajit HI aceite m. de
oliva HU olívaolaj IT olio (d'oliva) JA orîbuoiru NE olijfolie v.(m.) PL ? PT
azeite RU olivkovoe maslo SV olivolja
ond/o/papag/et/o KP papageto
oranĝ/o Frukto de la specio Citrus sinensis. AN orange FI
appelsiini FR orange f. GE die Orange, die Apfelsine HE tapuz HI naranja f. HU
narancs IT arancia, arancio JA orenĵi NE sinaasappel m.; (Fl.) appelsien v.(m.)
PL ? PT laranja RU apel'sin SV apelsin KP citrono, citronpremilo
ord/ig/i lit/o/n = reordigi liton
A B C Ĉ D E F G Ĝ H Ĥ I J Ĵ K L M N O P R S Ŝ T U V Z
pan/konserv/uj/o = pan/uj/o
pan/uj/o = pan/konserv/uj/o Kesto por konservi panon. AN bread bin FI
leipälaatikko FR boîte à pain f., huche à pain f., panetière f. GE die
Brottrommel HE argaz leĥem HI caja f. del pan, panera f. HU kenyeresdoboz IT
portapane JA pan kêsu NE brooddoos v.(m.), broodtrommel v.(m.) PL ? PT caixa do
pão, cesta de pão RU ĥlebnica SV brödburk RIM "Panujo" estas en PIV1 (kun iom
stranga difino).
pan/rost/il/o Aparato por rosti pantranĉaĵojn. AN toaster FI
leivänpaahdin FR grille-pain m. GE der Toaster, der Brotröster HE macnem, toster
HI tostador(a) m.(f.) HU kenyérpirító IT tostapane JA tôsutâ NE broodrooster m.
PL ? PT torradeira RU toster SV brödrost KP krad-rostilo, turnrostilo =
stangorostilo
pans/aĵ/o KP pretpansaĵo
papag/et/o Eta papago el Azio, Afriko, Aŭstralio aŭ Suda Ameriko,
longvosta, ofte tenata kiel dorlotbesto. AN budgerigar, budgie FI undulaatti,
häkkipapukaija FR perruche f. GE der Wellensittich HE kanarit HI periquito m. HU
törpepapagáj IT (malprecize:) pappagallino, parrocchetto; (ondopapageto:)
pappagallino ondulato, parrocchetto canoro, melopsittaco JA inko NE papegaaitje
PL ? PT periquito RU popugajĉik SV undulat RIM La ofta specio Melopsittacus
undulatus nomiĝas zoologie melopsitako; komunlingve oni povas paroli
pri ondopapageto.
paprik/o = ruĝ/a pipr/o Spico preparita
el la sekigita kaj pulvorigita frukto de iuj kultiv-formoj de la unujara
kapsiko. AN red pepper FI paprikajauhe, punapippuri FR paprika m. GE das
Paprikagewürz HE paprika HI pimiento m. rojo, (Am.) chile m. rojo; pimentón m.,
páprika f. HU fűszerpaprika IT paprica, pepe rosso JA papurika NE paprika
v.(m.), paprikapoeder o. PL ? PT piri-piri, paprica RU krasnyj perec SV
paprikapulver KP kapsiko RIM Papriko povas esti pli aŭ malpli akragusta, sed ĝi
estas malpli akragusta ol kajena pipro, farata el alia speco de kapsiko.
parol/il/o = laŭtparolilo
paŝ/lern/il/o = ir/ig/il/o Ringo por helpi etajn infanojn lerni
paŝadon. AN walker FI ? FR marchette f. GE der Laufring, das Gehfrei HE haliĥon
HI tacataca m. HU kerekes járóka, bébikomp IT girello JA katakata, hokôki NE
walker m. PL ? PT (Port.) aranha; (Braz.) andador, andadeira RU ĥodunok, maneĵ
(s kolësikami, dlja obuĉenija ĥod'be) SV ? gå-vagn
past/o/bul/o = knedliko
pat/o = frit/il/o Malprofunda senkovrila kaserolo kun longa tenilo,
servanta por friti (PIV1). AN frying pan FI (paistin)pannu FR poêle (à frire) f.
GE die (Brat)Pfanne HE maĥvat HI sartén f., (nepata fritilo) freidora f. HU
palacsintasütő IT padella JA huraipan NE koekepan; (Fl.) pan v.(m.) PL ? PT
frigideira RU skovoroda SV stekpanna KP kaserolo, kuirpoto
patr/in/a lakt/o = mam/lakt/o Lakto produktata de virino post kiam ŝi
naskis infanon. AN breast milk, mother's milk FI äidinmaito, rintamaito FR lait
maternel m. GE die Muttermilch HE ĥalav em HI leche f. materna HU anyatej IT
latte materno JA bonjû NE moedermelk v.(m.) PL ? PT leite materno RU grudnoe
moloko SV bröstmjölk, modersmjölk KP mamnutri
pedal/rub/uj/o = pedal/sitel/o Rubsitelo, kies kovrilo estas
malfermebla per pedalo sen uzo de manoj. AN pedal bin FI jalalla avattava
roskasanko FR poubelle à pédale f. GE der Treteimer HE ? HI cubo m. de la basura
con pedal; (paperkorbo) papelera f. con pedal HU pedálos szemetesvödör IT
pattumiera (a pedale), portaimmondizie JA pedaru peiru NE pedaalemmer m. PL ? PT
caixote do lixo, lixeira a pedal RU musornoje vedro s pedal'ju SV sophink som
öppnas med pedal
pedal/sitel/o = pedalrubujo
pelv/o Portebla malprofunda kaj larĝa vazo por enteni fluaĵon (PV). AN
basin, (wash)bowl FI (pesu)vati FR bassine f., cuvette f. GE die Schüssel HE
gigit, agan HI jofaina f., palangana f. HU lavór IT catino, bacinella JA tarai
NE badje, kom v.(m.) PL ? PT alguidar, bacia, bacineta RU taz SV skål KP lavabo
= lavujo
pend/gut/ig/i = pendsekigi
pend/ig/il/o KP vestarko
pendol/il/o Speco de balancilo:
tabulo pendanta de ŝnuroj aŭ ĉenoj. AN swing FI keinu(lauta), kiikku FR
balançoire f. GE die Schaukel HE nadneda HI columpio m. HU hinta (láncos) IT
altalena (sospesa) JA buranko NE schommel m. PL ? PT (Port.) baloiço, (Braz.)
balanço RU kaĉeli SV (häng)gunga KP balancilo,
baskulo
pend/sek/ig/i = pend/gut/ig/i Pendige sekigi lavitan tolaĵon. AN
drip-dry FI kuivata (narulla), ripustaa kuivumaan FR sécher par égouttage GE
austropfen lassen HE li'tlot kvisa (le'jibuŝ) HI tender HU kitereget IT stendere
JA sentakumono o hosu NE laten uitdruppen PL ? PT estender RU suŝit' (bel'ë) SV
dropptorka KP centrifugi, negladenda = neĉifebla
petrosel/o Herbo Petroselinum crispum, uzata kiel spico. AN
parsley FI persilja FR persil m. GE die Petersilie HE petrozilja HI perejil m.
HU petrezselyem IT prezzemolo; prezzemolo riccio, prezzemolo crespo JA paseri NE
peterselie v.(m.) PL ? PT salsa RU petruŝka SV persilja
pic/ej/o Restoracio, kie oni manĝas ĉefe picojn aŭ povas aĉeti ilin
por kunporti hejmen. AN pizzeria FI pizzeria, pitsapaikka FR pizzeria f. GE die
Pizzeria HE picerija HI pizzería f. HU pizzéria IT pizzeria JA pizahausu NE
pizzeria v. PL ? PT pizaria; (Braz.) pizzaria RU piccerija SV pizzeria KP
manĝetejo, pico
pic/o Italdevena speco de torto el salita pasto, kutime garnita per
tavolo da tomatoj, fromaĝo, anĉovoj, olivoj ktp. (PIV1S). AN pizza FI pizza,
pitsa FR pizza f. GE die Pizza HE pica HI pizza f. HU pizza IT pizza JA piza NE
pizza v.(m.) PL ? PT pizza RU picca SV pizza KP picejo
pir/o Frukto de pirarbo (pirujo), el la specio Pyrus
communis. AN pear FI päärynä FR poire f. GE die Birne HE agas HI pera f. HU
körte IT pera JA naŝi NE peer v.(m.) PL ? PT pera RU gruŝa SV päron KP pomo
pis/i Ĉiutaga vorto por 'urini'. AN (have a) pee, (por infanoj) make
wee-wee FI pissata, pissiä FR faire pipi GE Pipi machen HE la'asot pipi,
le'haŝtin, (por infanoj) le'hartiv HI (triviale) mear; (infanoj) hacer pipí,
hacer pis HU pisil IT fare (la) pipì; pisciare JA oŝikko suru NE plassen, pipi
doen PL ? PT fazer xixi RU pisat', pisit' SV pissa, kissa KP kaki, pispoto,
puruma, vindi
pis/pot/o Vazo, en kiun malgrandaj infanoj kakas kaj pisas. AN potty
FI potta FR (petit) pot m. GE das Töpfchen HE sir HI orinal m., bacinilla f.,
(Am.) escupidera f. HU bili IT vasetto, vasino; vaso (da notte) JA omaru NE
potje, pot m. PL ? PT bacio, penico RU (noĉnoj) gorŝok SV potta KP kaki, pisi,
puruma RIM En ĉiutaga lingvo oni ofte povas paroli nur pri "poto".
pist/il/o Batilo de pistujo. AN pestle FI survin, petkel FR pilon m.
GE der Stößel HE eli HI mano/maja f. del mortero/almirez HU mozsárütő IT
pestello JA surikogi NE stamper m. PL ? PT pilão, mão do almofariz RU pestik SV
mortelstöt KP pistujo
pist/uj/o Ŝtona aŭ metala ujo por erigi ion malmolan, ekz. spico-grajnojn,
batante ĝin per pistilo. AN mortar FI huhmar, mortteli FR mortier m. GE der
Mörser HE maĥteŝ HI mortero m., almirez m. HU mozsár IT mortaio JA suribaĉi NE
vijzel m. PL ? PT pilão RU stupka SV mortel KP muelilo, pistilo
plastr/o = pretpansaĵo
plekt/i Kunigi harojn, fadenojn kaj similajn krucante ilin regule kaj
multfoje. AN plait, braid FI punoa, palmikoida FR tresser, natter GE flechten,
knüpfen HE li'ŝzor, li'kloa HI trenzar, entrelazar HU fon IT intrecciare JA
musubu, amu, tabaneru NE vlechten PL ? PT entrelaçar, trançar RU plesti,
spletat', zapletat' SV fläta KP harplekt(aĵ)o
plen/grajn/a = tut/grajn/a
poleks/o = dik/fingr/o
polent/o = maiz(o)kaĉo
polv/o/suĉ/i Purigi per polvosuĉilo. AN vacuum, hoover FI imuroida FR
passer l'aspirateur GE staubsaugen HE liŝ'ov avak HI pasar la aspiradora HU
porszívózik IT passare l'aspirapolvere JA sôĵi suru, sôĵiki de sôĵi suru NE
stofzuigen PL ? PT passar o aspirador (de pó) RU ĉistit' pylesosom, "pylesosit'"
SV dammsuga
polv/o/ŝovel/il/o Ŝovelilo, kun longa aŭ mallonga tenilo, por forporti
polvon kaj aliajn balaaĵojn post balaado. AN dustpan FI rikkalapio FR (Fr.)
pelle à poussière f., (Kan.) porte-poussière m. GE das Kehrblech HE ja'e, kaf
aŝpa HI (re)cogedor m. HU szemétlapát IT paletta (per la spazzatura) JA ĉiritori
NE (stof)blik o. PL ? PT pá de lixo (Braz.) apanhador (de lixo) RU sovok SV
sopskyffel
pomad/o Medikamenta aŭ kosmetika ŝmiraĵo (PV,
PIV1). AN ointment, cream, pommade FI voide, rasva FR pommade f. GE die Salbe HE
miŝ'ĥa HI pomada f. HU krém, pomádé IT pomata JA kurîmu NE pommade v.(m.) PL ?
PT pomada RU krem, maz' SV pomada, salva KP haŭtkremo, ŝmiraĵo,
ungvento RIM La distingo inter "pomado" kaj "ungvento" ne estas klara en la
praktiko. Ofte sufiĉas tamen paroli pri "ŝmiraĵo".
pom/o Frukto de pomarbo (pomujo), el la genro Malus,
precipe Malus communis. AN apple FI omena FR pomme f. GE der Apfel HE
tapu'aĥ HI manzana f. HU alma IT mela JA ringo NE appel m. PL ? PT maçã RU
jabloko SV äpple KP piro
pone/vost/o = harvosto
port/ebl/a telefon/o = poŝtelefono
poŝ/disk/il/o Malgranda aparato por aŭskulti kompaktajn
diskojn per kapaŭskultiloj, facile kunportebla. AN portable CD player FI
kannettava CD-soitin FR baladeur pour disque compact m., (R) Discman m. GE der
Discman, der Taschen-CD-Spieler HE diskman HI "discman" m. HU hordozható
CD-lejátszó IT (lettore portatile di CD) JA ŭôkuman NE discman m. PL ? PT
discman RU karmannyj plejer kompakt-diskov SV discman, bärbar CD-spelare KP
kapaŭskultiloj, kompakta
disko = KD, poŝkasedilo RIM
poŝ/kased/il/o Malgranda kunportebla aparato por aŭskulti sonkasedojn
per kapaŭskultiloj. AN walkman FI korvalappustereot FR baladeur m. GE der
Walkman, der Taschenrekorder HE wokmen HI "walkman" m. HU sétálómagnó, walkman
IT mangiacassette tascabile, mangianastri tascabile JA ŭôkuman NE walkman m. PL
? PT (Braz.) "walkman" RU (audio)plejer SV freestyle KP kapaŭskultiloj,
kasedilo, poŝdiskilo
poŝ/telefon/o = port/ebl/a telefon/o Malpeza telefono, kiu ne bezonas
konduktilon. AN mobile, mobile phone, cellphone FI matkapuhelin, kännykkä FR
téléphone de poche m., téléphone cellulaire m. GE das Handy, das Mobiltelefon HE
telefon najad, pelefon HI (teléfono) móvil m., teléfono m. portátil/celular HU
mobil telefon IT telefono portatile; (telefono) cellulare, telefonino JA keitai
denŭa NE zaktelefoon m., GSM m. PL ? PT telefone celular RU sotovyj telefon SV
mobiltelefon KP aŭskultilo, klavi numeron RIM Ne konfuzu ĝin kun senkabla
telefono (kies aŭskultilo estas libere portebla ĝis certa distanco de la bazo,
kiu tamen estas konduktile konektita al la normala telefona reto).
poŝ/tuk/o = naz/tuk/o Kvadrata peco el tolo, kiun oni tenas en la poŝo
kaj uzas, por viŝi al si la ŝviton, purigi la nazon ktp. (PIV1); ankaŭ similuza
peco el papero. AN handkerchief FI nenäliina FR mouchoir m. GE das Taschentuch
HE mimĥata HI pañuelo m. HU zsebkendő IT fazzoletto JA hankaĉi NE zakdoek m. PL
? PT lenço RU nosovoj platok SV näsduk KP buŝtuko, muki, muko RIM Zamenhof uzis
"poŝtuko".
pot/o KP kuir/pot/o, pis/pot/o
prem/kuir/il/o = prem/pot/o Kuirpoto hermetike fermebla por pli rapide
kuiri manĝaĵon per vaporpremo en temperaturo pli alta ol 100 gradoj. AN pressure
cooker FI painekattila FR autocuiseur m., (R) cocotte-minute f. GE der
Schnellkochtopf HE sir laĥac HI olla f. exprés/a presión HU kukta(fazék) IT
pentola a pressione JA acurjokunabe NE snelkookpan v.(m.) PL ? PT panela de
pressão RU skorovarka SV tryckkokare KP kuirpoto
prem/pot/o = premkuirilo
prepar/i lit/o/n = pret/ig/i lit/o/n Fari liton preta por dormado. AN
make (up) a bed FI avata vuode, sijata vuode FR faire le lit GE das Bett
herrichten HE le'sader et hamita HI preparar la cama HU (meg)ágyaz IT fare il
letto JA huton o ŝiku, beddo o jôisuru NE het bed opmaken PL ? PT (Port.) abrir
a cama, (Braz.) fazer a cama RU rasstelit' postel' SV bädda (sängen) KP reordigi
liton = ordigi liton
pret/ig/i lit/o/n = prepari liton
pret/pans/aĵ/o = plastr/o Plasta aŭ tola glubendeto kun ena pansaĵeto,
surmetata sur skrap- aŭ alian vundeton. AN sticking plaster FI laastari FR
pansement adhésif m. GE das (Heft)Pflaster HE isplanit, plaster HI tirita f. HU
sebtapasz IT cerotto JA kattoban NE pleister v.(m.) PL ? PT curativo RU plastyr'
SV plåster RIM EB 17/5 havas "adhera pretpansaĵo", sed nura "pretpansaĵo" aŭ eĉ
nur "pansaĵo" plej ofte sufiĉas. Laŭ la difino de PIV1, "plastro" devus havi
alian signifon. PIV1 havas krome "sparadrapo", sed ankaŭ ĝia difino ŝajnas iom
alia (EB 17/7 bildigas sparadrapon, kiu ne aspektas pretpansaĵo).
puf/maiz/o = krev/maiz/o 1. Speco de maizo (Zea mays
convar. everta), kies grajnoj krevas kaj pufiĝas, kiam oni kuiras ilin.
2. La pufigitaj grajnoj de 1, ĝenerale manĝataj per la fingroj. AN popcorn FI
popcorn FR 1. maïs à éclater m., maïs à pop-corn m. 2. maïs soufflé m., pop-corn
m., maïs éclaté m. GE der Puffmais HE popkorn HI palomitas f.pl. (de maíz) HU
pattogatott kukorica IT 2. granoturco soffiato, "pop-corn" JA poppukôn NE 1.
pofmaïs m. 2. pop-corn; gepofte maïs m. PL ? PT pipoca RU vozduŝnaja kukuruza SV
popcorn
pulover/o = pulovr/o Longmanika, nemalfermebla trunkvestaĵo, surmetata
sur aliajn vestaĵojn (plej ofte ĉemizon). AN pullover FI villapaita;
(college)pusero FR (Fr.) pull m., pull-over m.; (Kan.) chandail m. GE der
Pullover HE sveder HI jersey m., (Am.) pulóver m. HU pulóver IT pullover;
maglione JA andâŭeâ NE pullover m. PL ? PT pulover RU pulover SV tröja KP
ĉemizo, jako
pulovr/o = pulover/o
pulp/suk/o = kaĉ/o/suk/o Fruktosuko kun diserigita pulpo. AN fruit
juice with pulp FI hedelmälihainen täysmehu FR jus avec pulpe m. GE der Saft
(mit Fruchtfleisch) HE dajsat-perot HI zumo m. con pulpa, (Am.) jugo m. con
pulpa HU lé (rostos) IT succo e polpa (di frutta) JA cubucubu ĵûsu NE diksap o.,
sap met vruchtvlees, pulp v.(m.) PL ? PT batido RU sok s mjakot'ju SV juice med
fruktkött KP pureo
pure/o Legomo aŭ viando pistita kaj trakribrita (PIV1S). AN purée FI
sose FR purée f. GE das Püree HE mahit tapuĥej adama, pire HI puré m. HU püré IT
purè, purea JA pjûre NE puree v.(m.) PL ? PT puré RU pjure SV puré, mos KP
pulpsuko = kaĉosuko
pur/ig/i la manĝ/il/ar/o/n = lavi la manĝilaron
pur/um/a (Pri infano:) kiu ne plu bezonas vindaĵon. AN toilet trained,
potty trained FI joka tekee pottaan, joka käy potalla FR propre GE sauber HE
gamul (meĥitulim) HI que no se hace pis, que no se orina, que no moja las
sábanas HU szobatiszta IT che non se la fa più addosso JA omucu ga (toreta /
hazureta) NE zindelijk PL ? PT que já largou as fraldas RU kotoryj "ne
pisaetsja" SV som har slutat med blöjor KP kaki, pisi, pispoto, vindi
A B C Ĉ D E F G Ĝ H Ĥ I J Ĵ K L M N O P R S Ŝ T U V Z
radiator/o 1. Aparato kun varmakva tubaro aŭ elektra rezistilo, uzata
por hejti ĉambron. 2. Aparato, kiu malhelpas troan varmiĝon de motoro. AN
radiator FI 1. lämpöpatteri 2. jäähdytin FR radiateur m. GE der Heizkörper HE
makren, radiator HI radiador m. HU 1. radiátor 2. (motor)hűtő IT 1. termosifone,
radiatore 2. radiatore JA 1. suĉîmu hîta, 2. raĵietâ NE radiator m. PL ? PT 1.
(Port.) calorífero, (Braz.) aquecedor 2. radiador RU 1. (otopitel'naja)
batareja, (elektra) obogrevatel' 2. radiator SV 1. värmeelement 2. kylare KP
hejt(o)forno RIM radiatoro (en 1-a senco) kaj hejtoforno estas hejtiloj.
ramp/i (Pri bebo:) 1. Iri trenante sin sur la ventro per la helpo de
la membroj. 2. Iri sur la manoj kaj genuoj, = kvarpiedi. AN crawl FI 1.
ryömiä 2. kontata FR 1. ramper 2. marcher à quatre pattes GE 1. krabbeln 2.
kriechen HE lizĥol HI andar a gatas, gatear HU 1. mászik 2. négykézláb jár IT
gattonare; 1. strisciare (sul pavimento) 2. muoversi carponi, camminare a
quattro zampe JA 1. haŭ, harabaŭ, 2. haihai suru NE 1. kruipen 2. op handen en
voeten gaan PL ? PT engatinhar RU polzat' SV 1. åla, kravla 2. krypa
rasp/il/o Kuireja ilo el truita lado kun akraj elstaraĵoj por diserigi
legomojn, fromaĝojn k.a. AN grater FI raastinrauta FR râpe f. GE die Reibe HE
pumpija HI rallador m. HU (konyhai) reszelő IT grattugia JA oroŝiki NE rasp
v.(m.) PL ? PT ralador RU tërka SV rivjärn KP muelilo
rembur(/aĵ)/o Mola materialo, per kiu oni pufigas kaj plenŝtopigas
kusenon, apogseĝon, mortan beston konservotan k.s. AN padding, upholstering FI
täyte (ei ruoassa) FR rembourrage m. GE die Polsterung HE ripud HI relleno m.
(no de alimentos) HU kárpitozás, párnázat IT imbottitura JA cumemono NE vulling
v., wattering v., vulsel o. PL ? PT forro, enchimento, estofo RU nabivka (v
mjagkoj mebeli) SV stoppning KP farĉo, kuseno, matraco
re/ord/ig/i lit/o/n = ord/ig/i lit/o/n Post dormado pretigi liton por
dumtaga uzado. AN make a bed FI sijata vuode FR faire le lit GE das Bett machen
HE le'sader et hamita HI hacer la cama HU beágyaz IT rifare il letto JA beddo
meiku suru NE het bed opmaken PL ? PT (Braz.) fazer a cama RU
zastelit'/zapravit' postel' SV bädda (sängen) KP superkovrilo = supra kovrilo,
prepari liton = pretigi liton
rest/mon/o Mono rericevata, kiam oni pagas per monbileto pli valora ol
la pagenda sumo. AN change FI vaihtoraha FR monnaie f. GE das Wechselgeld HE
odef HI vuelta f. HU visszajáró (pénz) IT resto JA ocuri NE wisselgeld o. PL ?
PT troco RU sdaĉa SV växel(pengar)
re/vind/i Ŝanĝi la vindaĵon (vindotukon) de infano. AN to change (the
baby) FI vaihtaa vaippa (vauvalle) FR changer (changer la couche; changer le
bébé de couche) GE die Windel wechseln HE le'haĥlif (ĥitul) HI cambiar los
pañales HU tisztába tesz, (be)pelenkáz IT cambiare (il pannolino) JA kigae o
saseru NE een luier verwisselen, verschonen PL ? PT mudar a fralda, trocar (a)
fralda RU smenjit' pelënki, perepelenat' SV byta blöja KP vindi, vindaĵo = vindo
= vindotuko, vindotablo = vartotablo
ring(/o)/fingr/o La fingro inter la mezfingro kaj la etfingro. AN ring
finger FI nimetön (sormi) FR annulaire m. GE der Ringfinger HE kmica HI (dedo)
anular m. HU gyűrűsujj IT anulare JA kusuri jubi NE ringvinger m. PL ? PT (dedo)
anular RU bezymjannyj palec SV ringfinger KP dikfingro = polekso, montrofingro,
mezfingro = meza fingro, etfingro = eta fingro
rosin/o = sekvinbero
ruĝ/a bet/o La manĝebla malhele aŭ karmine ruĝa radiko de
kelkaj kultiv-formoj de la ordinara beto (herbo Beta
vulgaris); ankaŭ tiu herbo mem. AN beetroot FI punajuuri FR betterave f. GE
(die) rote Bete HE selek adom HI remolacha f. HU cékla IT barbabietola rossa JA
akadaikon (por salato) NE rode biet m. PL ? PT beterraba RU svëkla SV rödbeta KP
beto, folibeto
ruĝ/a pipr/o = papriko
rukt/et/o Malgranda rukto de bebo post ekz. laktotrinkado. AN burp FI
röyhtäisy FR rot m., renvoi m. GE das Bäuerchen HE ŝihuk, grepc HI eructo m.,
regüeldo m. (del bebé) HU böfi IT ruttino JA geppu NE boertje PL ? PT arrotinho
RU otryĵka SV rapning KP vometi
rul/kned/il/o = rul/prem/il/o Cilindro, kutime ligna, kun teniloj
ambaŭfine, por rule platigi paston. AN rolling pin FI kaulin FR rouleau à
pâtisserie m. GE die Nudelrolle, die Teigrolle HE ma'aroĥ HI rodillo m. (de
cocina) HU sodrófa IT matterello, mattarello JA menbô NE deegrol v.(m.) PL ? PT
rolo da massa, rolo (de macarrão) RU skalka SV brödkavel
rul/prem/il/o = rulknedilo
rul/sak/o Sakĉareto diversmateriala, durada, kiun oni kunprenas al
vendejo por transporti varojn hejmen. AN wheeled shopping basket, shopping
trolley FI ? FR poussette (de marché) f. GE die (Einkaufs)Rolltasche HE agala HI
carrito m. de la compra HU kerekes szatyor IT carrello (per la spesa) JA bagî,
kjarî NE caddie m. PL ? PT carrinho de feira RU sumka na kolësaĥ SV shoppingvagn
KP aĉetĉareto
rul/seĝ/o Seĝo kun radoj, uzata de handikapuloj. AN wheelchair FI
pyörätuoli, rullatuoli FR fauteuil roulant m. GE der Rollstuhl HE kise galgalim
HI silla f. de ruedas HU tolószék IT sedia a rotelle JA kurumaisu NE rolstoel m.
PL ? PT cadeira de rodas RU kreslo-katalka, invalidnoe kreslo SV rullstol KP
motora rulseĝo = elektra rulseĝo, sidĉar(et)o
A B C Ĉ D E F G Ĝ H Ĥ I J Ĵ K L M N O P R S Ŝ T U V Z
sabl/o/form/il/o = sabloformujo
sabl/o/form/uj/o = sabl/o/form/il/o = sabl/o/muld/il/o Ludilo por
formi figuron el malseketa sablo. AN sand mold FI hiekkamuotti FR moule m. GE
das Sandförmchen HE tavnit ĥol HI molde m. (para hacer figuras de arena) HU
homokozóforma IT formina JA ? NE zandvormpje PL ? PT caixa/formas de modelagem
(para areia) RU (pesoĉnaja) forma, formoĉka SV sandkakform KP sablujo =
sablokesto
sabl/o/kest/o = sablujo
sabl/o/muld/il/o = sabloformujo
sabl/uj/o = sabl/o/kest/o Granda malfermita kaj malalta kesto,
entenanta sablon por infanaj ludoj. AN sand box, sandpit FI hiekkalaatikko FR
bac à sable m. GE der Sandkasten HE argaz ĥol HI cajón m. de arena (para jugar
los niños) HU homokozó IT buca della sabbia; ? recinto con sabbia JA sunaba NE
zandbak m. PL ? PT caixa de areia (para crianças) RU pesoĉnica SV sandlåda KP
sabloformujo = sabloformilo = sablomuldilo
salam/o Dika, spicita, malmola kolbaso, longe konservebla. AN salami
FI salami(makkara) FR saucisson m., (specife) salami m. GE die Salami HE naknik
salami HI salami m. HU szalámi IT salame JA sarami NE salami m. PL ? PT salame
RU saljami SV salami
saliv/o Likvaĵo produktata en la buŝo, kunefikanta en la digestado. AN
saliva, spittle FI sylky, kuola FR salive f. GE der Speichel, die Spucke HE rok
HI saliva f., baba f. HU nyál IT saliva; bava JA cuba, daeki NE speeksel o. PL ?
PT saliva, cuspo RU sljuna SV saliv, spott KP kraĉi, salivtuko
saliv/tuk/o = antaŭ/tuk(/et)/o Speciala tuko, kiun oni alligas sub la
mentono de bebo (PIV1). AN bib FI (por manĝo) ruokalappu, (por salivo)
kuolalappu FR bavoir m., bavette f. GE das Lätzchen HE sinarit HI babero m.,
babaté m. HU előke IT bavaglino JA jodare kake NE morsdoekje, slab v. PL ? PT
(Port.) babadouro, babete, (Braz.) babador RU slunjavĉik SV haklapp
salon/o (En loĝejo:) ĉambro por dumtaga kunestado,
ofte la plej granda ĉambro. AN living room FI olohuone FR salle de séjour f.,
séjour m., salon m. GE das Wohnzimmer HE ĥdar orĥim, salon HI salón m., sala f.
de estar HU nappali, lakószoba IT soggiorno; salone JA ima, ribingu NE woonkamer
v.(m.) PL ? PT salão, sala de estar RU gostinaja SV vardagsrum KP dormoĉambro,
vestiblo =
antaŭĉambro RIM Iuj distingas "salonon" por akcepto de gastoj kaj "familian
ĉambron" aŭ "vivoĉambron" por familia uzo, sed la distingo ŝajnas jam
anakronisma en multaj socioj.
sek/glad/il/o Gladilo sen vaporo. AN dry iron FI ? kuiva
(silitys)rauta FR fer à repasser au sec m., fer sec m. GE das Trockenbügeleisen
HE maĝec jibuŝ HI plancha f. para planchado en seco HU szárazvasaló IT ferro (da
stiro) a secco JA airon NE droogstrijkijzer o. PL ? PT ferro de passar (a seco)
RU utjug SV strykjärn (utan ånga) KP gladilo, vaporgladilo
sek/vin/ber/o = rosin/o Sekigita vinbero. AN raisin FI rusina FR
raisin sec m. GE die Rosine HE cimukim (pluralo) HI (uva) pasa f. HU mazsola IT
uva passa, uvetta; uva secca JA hoŝibudô NE rozijn v.(m.) PL ? PT passa RU
izjuminka, (pl.) izjum SV russin KP korinta sekvinbero = korinta rosino, sultana
sekvinbero = sultanrosino
sen/viv/a scen/o = muta naturo
serv/o/ĉar(/et)/o Tableto sur kvar radetoj, uzata por transporti kaj
prezenti manĝojn. AN (serving) trolley FI tarjoiluvaunu FR desserte roulante f.,
chariot à desserte m., table roulante f. GE der Servierwagen HE eglat-hagaŝa HI
carrito m. (de servicio) HU zsúrkocsi IT carrello (portavivande) JA ŭagon NE
serveerboy m. PL ? PT carro de sobremesas RU servirovoĉnyj stolik (na kolësaĥ)
SV serveringsvagn
sid/ĉar(/et)/o Puŝata infanĉar(et)o, en kiu la infano sidas. AN
pushchair, stroller FI lastenrattaat FR poussette f. GE der Sportwagen HE eglat
jeŝiva HI sillita f. (de niño, con ruedas), cochecito m. HU sportkocsi
(babakocsi) IT passeggino JA akaĉanrakku, bebîrakku NE wandelwagen m., buggy m.
PL ? PT carrinho de bebê RU (detskaja) (sidjaĉaja) koljaska SV sittvagn KP
infanĉar(et)o, faldĉar(et)o, rulseĝo
sid/iĝ/u! = sid/u! Ordono al hundo, por ke ĝi eksidu. AN sit! FI istu!
FR assis! GE sitz! Platz! HE ŝev!, arca! HI ¡sienta! HU kuss!, ül! IT (a)
cuccia! JA osuŭari! NE zit! PL ? PT senta! RU sidet'! SV plats!, sitt! KP bona
hundo!
sku/lav/i KP gargari
soj/kaze/o = tofu/o = toŭfu/o Kazesimila, proteinriĉa manĝaĵo el sojfaboj, populara
en Orienta Azio (PIV2). AN tofu, soya-bean curd FI tofu FR tofu m., fromage de
soja m. GE der Sojaquark, der Tofu HE tofu, ? mikpa soja HI "tofu" m. (producto
de soja japonés similar al queso fresco) HU tofu, szójasajt IT tofu, crema di
soia JA tôhû NE tofoe m. PL ? PT tofu RU tofu SV tofu, sojaost KP kazeo, sojo RIM "Toŭfuo"
estas la formo en la malnova PIV1, sed PIV2 rekomendas la pli priskriban
"sojkazeo". Ne konfuzu kun "sojviando", imitaĵo de viando farita el sojo.
soj/o Densa bruna aroma likvaĵo, preparita el sojfaboj, kaj uzata
kiel saŭco aŭ spicaĵo en bolkuirado (PIV2). AN soy sauce FI soija(kastike) FR
sauce de soja f., shoyu m., tamari m. GE die Sojasoße HE rotev soja HI salsa f.
de soja HU szójaszósz IT salsa di soia JA ŝôju NE sojasaus v.(m.) PL ? PT molho
de soja RU soevyj sous SV soja(sås) KP sojkazeo = tofuo = toŭfuo RIM La esprimo
"soja saŭco" estas evitinda okcidentismo – "sojo" ja estas saŭco!
son/aparat/o Aparato, plej ofte stereofonia, kiu estas samtempe
radioricevilo, magnetofono (kasedilo) kaj gramofono (muzik-diskilo). AN sound
system FI stereot FR chaîne (audio, audiophonique) f. GE die Stereoanlage HE
maareĥet (stereo) HI equipo m. de música, (mini)cadena f. (de música/de
sonido/musical) HU hifi-torony IT (impianto) stereo, complesso ad alta fedeltà
JA CD raĵi kase NE hifi-installatie, stereo-installatie v. PL ? PT (aparelho de)
som RU stereo-sistema, muzykal'nyj centr SV musik-, stereo-, ljudanläggning KP
kasedilo, kompakta disko,
poŝdiskilo, poŝkasedilo, stereofonia = sterea = stereo-, vidbendaparato =
vide(o)aparato
spic/o Aroma substanco aldonata al manĝo por bongustigi
ĝin. AN spice FI mauste FR condiment m., aromate m., épice f. GE das Gewürz HE
tavlin HI especia f. HU fűszer IT spezia; condimento JA supaisu, kôŝinrjô NE
kruiden mv. PL ? PT especiaria, condimento, tempero RU prjanost' SV krydda RIM
Laŭ PIV1, ekz. salo, pipro aŭ mustardo estas ne "spicoj", sed "kondimentoj";
efektiva lingvouzo apenaŭ observas tian distingon. Miksaĵoj el pluraj spicoj
(ekzemple mustardo) estas ofte nomataj "spicaĵoj".
spit/aĝ/o Vivperiodo en la aĝo de ĉ. 2 ĝis 4 jaroj, kiam la infano
ekzercas sin en mensa sendependeco per kontraŭstaro al la gepatroj kaj aliaj
aŭtoritatuloj; uzata ankaŭ pri la simila periodo en la pubereco (12 ĝis 14
jaroj). AN defiant age FI uhmaikä FR (pri infano) âge du "non" m., (en la
pubereco) âge ingrat m. GE das Trotzalter HE gil ha'davka HI edad f.
difícil/rebelde HU dackorszak IT (età del no) JA hankôki NE apejaren, moeilijke
leeftijd m. PL ? PT ? RU "trudnyj vozrast" SV trotsålder
stang/o/rost/il/o = turnrostilo
star/em/ul/o = obstin/a Jo/ĉj/o Ludfiguro kun peza bazo, restariĝanta
post puŝeto. AN roly-poly FI ? FR culbuto m. GE das Stehaufmännchen HE
naĥum-takum HI tentempié m., tentetieso m., siempretieso m. HU keljfeljancsi IT
Ercolino sempreimpiedi JA okiagarikoboŝi NE duikelaartje PL ? PT sempre-em-pé,
(Braz.) joão-teimoso RU Van'ka-vstan'ka SV stådocka, stågubbe
stere/a = stereofonia
stereo/- = stereofonia
stereofoni/a = stere/a = stereo/- Uzanta sonreproduktan teknikon kun
du aŭ pliaj sonfontoj por estigi percepton de sona spaco. AN stereo,
stereophonic FI stereo- FR stéréo, stéréophonique GE Stereo- HE stereo HI
estéreo, estereofónico HU sztereó IT stereo(fonico) JA sutereo NE stereo,
stereofonisch PL ? PT estéreo, estereofónico RU stereofoniĉeskij, stereo- SV
stereo- KP sonaparato RIM Stere/a estas proponita en PMEG.
stov/o KP hejt(o)forno
streĉ/il/o = streĉ/o/ŝlos/il/o Ilo por streĉi risorton de horloĝo aŭ
ludilo. AN winder, winder key FI (veto)avain FR remontoir m. GE der
Aufziehschlüssel HE mafte'aĥ me'tiĥa HI llave f. (para dar cuerda) HU felhúzó,
rugókulcs IT chiavetta (per caricare) JA neĵimaki NE opwindsleutel m. PL ? PT
chave (de dar corda) RU zavodnoj kljuĉ SV nyckel (för att vrida upp fjäder)
streĉ/o/ŝlos/il/o = streĉilo
sub/ĉemiz/o Varmiga vesto, portata inter la haŭto kaj la ĉemizo
(PIV1). AN vest, (usone) undershirt FI aluspaita FR (Kan.) camisole f.; (Fr.)
maillot de corps m., tricot (de corps, de peau) m., gilet (de corps, de peau) m.
GE das Unterhemd HE gufija HI camiseta f. HU atléta(trikó), alsóing IT maglia (a
carne), maglietta (intima); canottiera JA ŝitagi NE onderhemd o. PL ? PT (Braz.)
camiseta, (Port.) camisola RU majka SV undertröja, linne KP ĉemizo, T-ĉemizo
sub/tegment(/ej)/o Etaĝo aŭ ejo senpere sub la tegmento, ofte pli
malalta ol la pli subaj etaĝoj. AN loft, attic FI ullakko, vintti FR grenier m.
GE (etaĝo) das Dachgeschoss; (ĉambro) die Dachkammer HE alijat gag HI desván m.,
buhardilla f., (Am.) doblado m. HU padlás IT soffitta, solaio; sottotetto;
mansarda JA janeurabeja NE zolder m. PL ? PT sótão RU ĉerdak SV vind KP kelo RIM
La Fundamenta formo estas "subtegmento", sed ankaŭ la formo "subtegmentejo" ne
estas malĝusta.
suĉ/il/o = suĉ/um/o
suĉ/um/o = suĉ/il/o Kaŭĉuka (aŭ ekzemple silikona) pli-malpli
cicoforma aĵo, kiun oni donas al bebo, por ke ĝi trankviliĝu suĉante ĝin. AN
dummy, pacifier FI tutti FR tétine f., sucette f., suce f. GE der Schnuller HE
mocec HI chupete m. HU cumi IT ciuccietto, ciuccio, tettarella JA oŝaburi NE
fopspeen v.(m.) PL ? PT chupeta RU soska SV (tröst)napp KP cicumo RIM EB (30/51)
proponas "suĉilo", sed la vorto havas ankaŭ plurajn aliajn signifojn, tial
"suĉumo" estas eble preferinda.
sultan/rosin/o = sultana sekvinbero
sultan/a sek/vin/ber/o = sultan/rosin/o Granda, mola, orkolora variaĵo
de sekvinbero. AN sultana FI sulttaanirusina, sultanidi FR raisin (sec) de
Smyrne m., sultanine f., sultana m. GE die Sultanine HE ? cimukim le'vanim
(pluralo) HI pasa f. sultana/de Esmirna HU szultanina, damaszkuszi mazsola IT
(uva) sultanina JA hoŝibudô NE sultanarozijn v.(m.) PL ? PT passa RU kiŝmiŝ SV
sultana-russin KP sekvinbero = rosino
super/kovr/il/o = supr/a kovr/il/o Litkovrilo, ofte dekoracia, por
kovri liton, kiam oni ne dormas en ĝi. AN bedspread, counterpane FI päiväpeite,
päiväpeitto FR couvre-lit m. GE die Tagesdecke HE kisuj mita HI cobertor m.,
cubrecama m., sobrecama m., colcha f. HU ágyterítő, ágytakaró IT sopraccoperta,
copriletto JA beddokabâ NE (bed)sprei v.(m.) PL ? PT colcha RU pokryvalo SV
sängöverkast KP kovrilo [2] = litkovrilo, reordigi liton = ordigi liton
supr/a kovr/il/o = super/kovr/il/o
sup/teler/o Telero iom profunda, el kiu oni manĝas i.a. supon. AN soup
plate FI keittolautanen FR assiette à soupe f., assiette creuse f. GE der
Suppenteller HE kaarat marak HI plato m. hondo HU mélytányér IT piatto fondo JA
sûpuzara NE soepbord o. PL ? PT terrina, sopeira RU supovaja tarelka SV djup
tallrik KP bovlo
A B C Ĉ D E F G Ĝ H Ĥ I J Ĵ K L M N O P R S Ŝ T U V Z
(ŝmiraĵo)
ŝalot/o = askalon/o Kultiv-formo de cepo (Allium cepa gr.
Aggregatum), plurjara legomo, kies nesimetriforma bulbo produktas 5-10
idbulbojn nur komencevolue entenatajn de la eksteraj tunikoj de la bulbo (PIV2).
AN shallot FI salottisipuli FR échalote f. GE die Schalotte HE ŝum aŝkalon HI
chalota f., chalote m., escalonia f. HU mogyoróhagyma IT scalogno JA rakkjo NE
sjalot m. PL ? PT (Port.) achalota, cebolinha branca, chalota-das-cozinhas RU
luk-ŝalot SV schalottenlök KP ajlo, bulbo, cepo, ŝenoprazo RIM Laŭ PIV2,
"askalono" estas evitinda formo.
ŝaŭm/ig/il/o = kirlilo
ŝaŭm/plast/o Elasta, malpeza, multvezika plasto. AN plastic foam; foam
rubber FI vaahtomuovi FR mousse plastique f. GE das Schaumgummi HE gum-avir,
plastik mukcaf HI gomaespuma f. HU habszivacs IT gommapiuma JA happôsuĉiren NE
schuimrubber m. en o., piepschuim o. PL ? PT esferovite, espuma de plástico RU
penoplast SV skumplast
ŝenopraz/o Herbo de la specio Allium schoenoprasum, kies
tigoj estas uzataj kiel spicherbo. AN chive(s) FI ruohosipuli FR ciboulette f.
GE der Schnittlauch HE ? bacal jarok HI cebollino m. HU metélőhagyma, snidling
IT erba cipollina, aglioporro, aglio cipollino JA ezonegi, asacuki NE bieslook
o. PL ? PT ? cebolinha RU ŝnitt-luk, luk-rezanec SV gräslök KP ajlo, cepo
ŝlagr/o = furorkanto
ŝmink/i Intensigi, ŝanĝi aŭ refreŝigi la koloron kaj trajtojn de la
vizaĝo per kosmetikaj ŝmiraĵoj kaj
kolorigiloj. AN make up, put on make-up FI meikata, ehostaa FR maquiller GE
schminken HE lehitaper HI maquillar, pintar HU sminkel, (ki)festi magát IT
truccare, imbellettare JA okeŝô suru, meiku suru NE schminken PL ? PT maquilar
RU (na)krasit'sja, sdelat' makijaĵ SV sminka, göra make up, mejka RIM Ekzemplo:
Ŝi ŝminkis sin por la vespero. La difino estas iom pli vasta ol en PIV1
(kiu, krome, erare uzas "akcenti" anstataŭ "intensigi").
ŝmir/aĵ/o Grasa substanco, per kiu oni ŝmiras (PIV1)
— ekzemple haŭton por protekti, kuraci aŭ ŝminki, aŭ ŝuojn por protekti aŭ
plibeligi. AN cream FI voide, rasva, salva FR crème f. GE die Creme HE
(ĝenerale) miŝĥa, (kosmetike, ŝminkaĵoj) tamrukim HI crema f. HU kenőcs IT
grasso; crema; pomata, unguento JA kurîmu NE crème v.(m.), smeer o. en m. PL ?
PT ? RU maz' SV salva, kräm (hud-, sko-) KP haŭtkremo, pomado, ungvento
ŝpar/voj/o Vojo pli mallonga ol la kutima. AN short cut FI oikotie FR
raccourci m. GE die Abkürzung HE kicur dereĥ HI atajo m. HU rövid(ített) út IT
scorciatoia JA ĉikamiĉi NE binnenweg m. PL ? PT atalho RU korotkaja doroga,
korotkij put' SV genväg
ŝpruc/ig/il/o (En gladilo:) meĥanismo por ŝprucigi akvon sur
gladendaĵon. AN spray function FI ? höyrytin FR vaporisateur m. GE die
(Spritz)Düse HE mataz (mag'hec) HI vaporizador m. HU spricni IT spruzzo;
nebulizzazione, vaporizzazione, polverizzazione JA ĵôkikô NE sproeier m., de
sproeiknop m. PL ? PT pulverizador RU "bryzgalka"; ustrojstvo, bryzgajuŝĉee vodu
v parovom utjuge SV ? duschmekanism på strykjärn KP vaporgladilo
ŝtop(/il)/ing/o = konekt(/il)/ing/o = kontakt(/il)/ing/o Peco fiksita
al elektra kablo, al elektra aparato aŭ al muro, kun truoj por la stiftoj de la
ŝtopilo (konektilo, kontaktilo). AN socket FI pistorasia, liitin FR prise (de
courant) f. GE (en muro) die Steckdose, (aliloke) die Buchse HE ŝeka HI enchufe
m. (hembra/de pared), toma f. HU konnektor, dugaszoló aljzat IT presa (di
corrente) JA konsento NE (en muro) stopcontact o., (en kablo) de contrastekker
m. PL ? PT tomada RU rozetka (elektr.) SV (en muro) väguttag, (en kablo)
honkontakt KP ŝtopilo [2], konektilo, kontaktilo. RIM Oni uzu "ŝtop(il)ingo",
"konekt(il)ingo" aŭ "kontakt(il)ingo" laŭ tio, ĉu oni uzas "ŝtopilo",
"konektilo" aŭ "kontaktilo". Laŭ PIV1, cilindroforman ingon oni povas nomi ankaŭ
"ĵako".
ŝtop/il/o [1] Peco, per kiu oni fermas botelon aŭ la elfluilan truon
de ekzemple banujo enŝovante, surŝraŭbante aŭ surpremante. AN stopper, bung FI
korkki, tulppa FR bouchon m. GE der Stöpsel HE pkak HI tapón m. HU dugó IT tappo
JA sen NE stop m., de kurk m. PL ? PT tampão, bujão, tampa RU probka SV propp,
kork, kapsyl KP ĉapo [2], fermilo, korko, kovrilo [1] RIM En ies lingvouzo,
"ŝtopilo" signifas nur enŝovatan fermilon; la surŝraŭbata aŭ surpremata nomiĝas
"ĉapo".
ŝtop/il/o [2] = konekt/il/o = kontakt/il/o Peco kun unu aŭ
pluraj elstarantaj metalaj stiftoj, fiksita al la fino de elektra kablo kaj
enmetebla en alian pecon kun truoj por la stiftoj por fari konekton kun fonto de
kurento aŭ alie fermi la cirkviton. AN plug FI pistoke, pistotulppa FR fiche f.
GE der Stecker, der Stöpsel HE teka (hhashmali) HI enchufe m. HU (villás)dugó IT
spina JA puragu NE stekker m. PL ? PT plugue RU ŝtekker, ŝtepsel', vilka SV
stickpropp KP ŝtop(il)ingo, konekt(il)ingo, kontakt(il)ingo RIM Plej multaj
vortaroj, almenaŭ ekde la "Enciklopedia vortaro" de Wüster (1923) ĝis PIV1,
donas la terminon "ŝtopilo". "Konektilo" kaj "kontaktilo" havas en
elektroteĥniko pli ĝeneralan signifon, sed en hejma lingvouzo ili evidente estas
oftaj ĝuste en la ĉi-supra signifo. La termino kaŭzis nemalmultan diskuton en
DENASK-L!
ŝtrump/kalson/o = kalsonŝtrumpoj
ŝtrump(/o)/pantalon/o = kalsonŝtrumpoj
ŝvel(/aĵ)/o Io ŝvelinta (PIV1). Uzata ankaŭ pri subhaŭta ŝvelaĵo
(precipe sur la kapo), kaŭzita de kontuzo. AN swelling, bump FI turvotus, kuhmu
FR bosse f., bouton m., gonflement m., tuméfaction f., enflure f. GE die
Schwellung, die Beule HE ne'fiĥut, ĥabura HI (sur la kapo, pro kontuzo) chichón
m.; hinchazón m., bulto m. HU púp, dudor, duzzanat IT rigonfiamento; gonfiore,
bernoccolo, ammaccatura, bozzo; foruncolo, brufolo, bitorzolo JA kobu NE buil
v.(m.) PL ? PT calombo, inchaço, galo RU ŝiŝka SV bula, svullnad KP kontuz(aĵ)o
= bluaĵo
A B C Ĉ D E F G Ĝ H Ĥ I J Ĵ K L M N O P R S Ŝ T U V Z
(ternukso)
tag/manĝ/o Manĝo tagmeza aŭ posttagmeza. AN dinner FI päiväruoka,
lounas, päivällinen FR déjeuner m., (Kan. k. aliaj reg.) dîner m. GE das
Mittagessen HE aruĥat ĉaharajim HI ? HU ebéd IT pranzo JA ĉûŝoku, ohirugohan NE
middagmaal o., diner o. (se varma) PL ? PT almoço RU obed SV lunch, middag (mitt
på dagen) KP lunĉo, manĝeto, matenmanĝo, vespermanĝo
T-/ĉemiz/o (pron. "to-ĉemizo") Ĉemizo aŭ subĉemizo proksimume en la
formo de la majuskla litero T: kun mallongaj manikoj kaj ofte senkoluma. AN
T-shirt, tee-shirt FI T-paita FR t-shirt m., tee-shirt m. GE das Freizeithemd,
das T-Shirt HE ? HI camiseta f. (de manga corta) HU póló IT (maglietta a T);
maglietta (giro-collo) JA T-ŝacu NE T-shirt o. PL ? PT camiseta RU majka,
futbolka SV T-tröja KP ĉemizo, subĉemizo
tele/kopi/i = faksi
tele/kopi/il/o = faksilo
tele/kopi/o = fakso
tele/reg/il/o Senkonduktila aparateto mane tenata por regi aparaton
(televidilon, sonaparaton ktp). AN remote control FI kaukosäädin FR télécommande
f. GE die Fernbedienung HE shlat (-raĥok) HI mando m. a distancia HU távirányító
IT telecomando JA rimokon NE afstandsbediening v. PL ? PT controle remoto RU DU,
distancionnoje upravlenije SV fjärrkontroll
ter/nuks/o = arakid/o Subtera guŝo de specio
de arakido (Arachis hypogaea), enhavanta 1-3 tre nutrajn semojn manĝatajn
plej ofte rostitaj kaj salitaj kaj el kiuj oni ekstraktas oleon uzatan en
margarin- kaj sapfabrikado (laŭ PIV2). AN peanut FI maapähkinä FR arachide f.,
cacahouète f., cacahouette f., cacahuète f. GE die Erdnuss HE boten (pl. botnim)
HI cacahuete m., (Am.) maní m. HU földimogyoró, amerikai mogyoró IT nocciolina
(americana), arachide JA pînaccu, rakkasei NE aardnoot, pindanoot v.(m.) PL ? PT
amendoim RU araĥis SV jordnöt KP avelo, juglando, nukso RIM
"Arakido" estas la botanika nomo de multaj specioj, "ternukso" estas la specio,
kies nuksojn oni kutime manĝas. En lingvo komunuza, la vortoj estas plej ofte
samsignifaj.
ter/pom/fingr/o/j = fritoj
ter/pom/flok/o/j = ĉipsoj
tir/kest/ar/o = komodo
tofu/o = sojkazeo
tomat/o La frukto de la herbo
Lycopersicum esculentum; tiu herbo mem. AN tomato FI tomaatti FR tomate
f. GE die Tomate HE agvanja HI tomate m. HU paradicsom IT pomodoro JA tomato NE
tomaat v.(m.) PL ? PT tomate RU pomidor SV tomat
tort/o Plata, ordinare rondforma kuko, sur kiu
estas etendita tavolo da flaŭno aŭ da sukeritaj kuiritaj fruktoj. AN tart,
(usone) pie FI torttu, (täyte)kakku, (makea) piirakka FR tarte f. GE die Torte
HE tort HI torta f., tarta f. HU lepény, torta IT torta JA taruto NE taart
v.(m.) PL ? PT torta RU tort SV paj, tårta KP bakaĵo, biskvito, kuko, pico RIM La
difino estas el PIV1 kun korekto de "flano" al "flaŭno".
toŭfu/o = sojkazeo
tra/lav/i KP gargar/i
tranĉ(/aĵ)/o Peco apartigita per tranĉado, ekzemple de pano, kolbaso,
viando. AN slice FI pala, viipale FR tranche f. GE die Schnitte, die Scheibe HE
prusa HI (pano) rebanada f.; (viando, ŝinko, fromaĝo) loncha f.; (rondforma:
kukumo, citrono) rodaja f.; (akvomelono) tajada f. HU szelet IT fetta; fettina
JA suraisu NE plak v.(m.) PL ? PT fatia RU kusok SV skiva KP tranĉtabulo
tranĉ/tabul/o Ligna aŭ plasta tabulo uzata kiel subaĵo, kiam oni
tranĉas nutraĵojn. AN cutting board, chopping board FI leikkuulauta FR planche à
découper f., planche de travail f. GE das Schneidebrett HE lu'aĥ ĥituĥ HI tabla
f. para cortar/de carnicero, tajo m., tajadera f. HU vágódeszka IT tagliere JA
manaita NE snijplank v.(m.) PL ? PT tábua de cortar (carne) RU razdeloĉnaja /
kuĥonnaja doska SV skärbräda KP tranĉ(aĵ)o
tri/cikl/o = tri/rad/a bicikl/o = tri/rad/a velociped/o Velocipedo kun
tri radoj, plej ofte por infano. AN tricycle FI kolmipyörä FR tricycle m. GE das
Dreirad HE tlat-ofan HI triciclo m. HU tricikli IT triciclo JA sanrinŝa NE
driewieler m. PL ? PT triciclo, velocípede RU trëĥkolësnyj velosiped SV
trehjuling
trink/pot/et/o Trinkvazo kun tenilo, pli cilindroforma kaj stabila ol
taso. AN mug, beaker FI muki FR chope f. GE der Trinkbecher HE sefel HI tazón
m., taza f. alta (sin platillo), jarr(it)a f., "mug" m. HU bögre IT ? tazza
(cilindrica); ? boccale JA magukappu NE (drink)beker m. PL ? PT caneco, caneca
RU kruĵka SV mugg
trip/o Internaĵoj de buĉita besto; manĝajo el la stomako de remaĉulo.
AN tripe FI sisälmykset FR tripes f. pl. GE die Kaldaune HE kiŝkes HI tripa(s)
f.(pl.); (jam kuiritaj) callos m.pl. HU pacal IT trippa JA horumon; mino; mocu
NE pens v.(m.) PL ? PT tripa RU potroĥa, rubec SV inälvsmat KP intesto
tri/rad/a bicikl/o = triciklo
tri/rad/a velociped/o = triciklo
trud/herb/o = fi/herb/o = herb/aĉ/o Sovaĝa herbo, kiu
malutilas al kultivataj plantoj en ĝardeno aŭ sur kampo. AN weed FI rikkaruoho
FR mauvaise herbe f. GE das Unkraut HE esev ŝote HI mala hierba f., hierbajo m.
HU gaz IT erbaccia, erba infestante JA zassô NE onkruid o. PL ? PT (Port.)
infestante, (Braz.) erva daninha, mato RU sornjak SV ogräs KP herbo
tuj(/pret)/a (Pri manĝaĵo aŭ trinkaĵo:) kiu postulas nur mallongan
preparadon. AN instant FI pika-, instant- FR instantané GE Fertig- HE "ĥamem
vehageŝ" HI instantáneo HU félkész, konyhakész IT ? precotto; ? pronto, ?
espresso JA insutanto NE instant PL ? PT instantâneo RU rasvorimyj (kofe),
(produkt) bystrogo prigotovlenija, polufabrikat (substantivo) SV snabb- (kaffe,
mat etc) RIM Ekz. "tuj(pret)a kafo", "tuj(pret)a vermiĉelo".
tuk/pinĉ/il/o = krokodil/et/o Risorta pinĉilo, per kiu oni pendigas
lavitan tolaĵon je ŝnuro, por ke ĝi sekiĝu. AN clothespeg FI pyykkipoika FR
pince à linge f., épingle à linge f. GE die Wäscheklammer HE atav, mekel kvisa
HI pinza f. HU ruhacsipesz IT molletta (per i panni) JA sentakubasami NE
wasknijper m. PL ? PT (Port.) mola, (Braz.) pregador, prendedor RU priŝĉepka SV
klädnypa, tvättklämma RIM PIV1 proponas "tukpinĉilo" (sen difino); EB (53/42)
proponas "tolaĵpinĉilo".
turn/rost/il/o = stang/o/rost/il/o Aparato, kie oni kuiras nutraĵon
elmetante ĝin al varmego sur trapikilo. AN rotisserie FI (paistin)varras FR
rôtissoire f. GE der (Stangen)Grill HE ŝipud HI asador m. HU nyárs IT girarrosto
JA kuŝijakiki NE (braad)spies v. PL ? PT ? RU vertel, (vraŝĉajuŝĉijsja) gril' SV
grill med grillspett KP krad-rostilo, panrostilo
tuŝ/lud/o Ludo kie unu ĉasas, ĉiuj aliaj fuĝas; la ĉasanto provas tuŝi
alian ludanton, kaj la tuŝito fariĝas nova ĉasanto. AN tag FI hippa FR chat m.,
(Kan.) tague f. GE das Abschlagspiel HE tofeset HI rescate m., marro m. HU
fogócska IT (ac)chiapparello, acchiapparella, acchiappino JA ateoni, onigokko NE
tikkertje PL ? PT pique RU pjatnaŝki, dogonjashki, dogonjalki SV datten, kull,
pjätt KP kaptoludo, kaŝludo, nombradversaĵo = nombradrimaĵo
tut/grajn/a = plen/grajn/a = integr/a Farita el faruno entenanta ĉiujn
partojn de la grajnoj, inkluzive la branon. AN wholemeal, whole grain FI
kokojyvä- FR intégral, complet, entier GE Vollkorn-, Vollwert- HE kemaĥ male HI
integral HU teljes őrlésű IT integrale JA zenrjû (?) NE volkoren PL ? PT
integral RU otrubnoj, zernovoj SV fullkorns- KP branpano
A B C Ĉ D E F G Ĝ H Ĥ I J Ĵ K L M N O P R S Ŝ T U V Z
ungvent/o Medikamenta ŝmiraĵo,
etendita sur tuko kaj kiun oni metas sur vundon (PV); medikamento kun firmeco de
pasto, kiun oni aplikas aŭ ŝmiras sur la haŭton (PIV1). AN ointment FI salva,
voide FR onguent m. GE die (Wund)Salbe HE miŝĥa HI ungüento m. HU gyógykenőcs,
balzsam IT unguento JA nankô NE zalf v.(m.) PL ? PT ungüento RU maz' SV salva KP
haŭtkremo, pomado, ŝmiraĵo
A B C Ĉ D E F G Ĝ H Ĥ I J Ĵ K L M N O P R S Ŝ T U V Z
(vestiblo)
vanil/o Planto de la genro Vanilla kaj ties preparitaj
aromaj fruktoj uzataj kiel spico. AN
vanilla FI vanilja FR vanille f. GE die Vanille HE ŝenef, vanil HI vainilla f.
HU vanília IT vaniglia JA banira NE vanille v.(m.) PL ? PT baunilha RU vanil' SV
vanilj
vapor/glad/il/o Gladilo kun akvorezervujo kaj meĥanismo por ŝprucigi
vaporon sur la gladatan ŝtofon. AN steam iron FI höyry(silitys)rauta FR fer à
vapeur m. GE das Dampfbügeleisen HE maĝec kitor HI plancha f. de vapor HU
gőzvasaló IT ferro a vapore JA suĉîmuairon NE stoomstrijkijzer o. PL ? PT ferro
a vapor RU parovoj utjug SV ångstrykjärn KP gladilo, sekgladilo, ŝprucigilo
varm/akv/uj/o Kaŭĉuka ujo por varmega akvo por varmigi liton aŭ homon.
AN hot-water bottle FI kuumavesipullo FR bouillotte f. GE die Wärmflasche, die
Kruke HE bakbuk ĥam HI bolsa f. de agua caliente HU hőpalack IT borsa calda JA
jutampo NE warmwaterkruik v., warmwaterzak m. PL ? PT botija de água quente;
(Braz.) bolsa de água quente RU grelka SV varmvattenflaska RIM Oni uzas ankaŭ
"varmbotelo", sed tiu havas laŭ PIV1 la signifon "termoso" (izolvanda botelo por
teni trinkaĵon varma aŭ malvarma).
varm/botel/o KP varmakvujo
vart/ist(/in)/o = infan/vart/ist(/in)/o Persono, kiu vartas infanojn
profesie en infanejo, aŭ porokaze en la hejmo kiam la gepatroj forestas. AN
babysitter, child minder FI lastenhoitaja, lapsenvahti, päivähoitaja FR
(vartisto) gardien (d'enfants) m., (vartistino) gardienne (d'enfants) f. GE
(profesie, eksterhejme) die Kindergärtnerin; (profesie, hejme) das
Kindermädchen; (neprofesie, hejme) der Babysitter HE metapelet, ganenet HI
niñero m., niñera f., (pejorative) chacha f., (hejme, por-okaze) canguro f.(m.)
HU óvónő; pótmama, pótpapa IT maestra (giardiniera); puericultrice, bambinaia,
bebisitter JA hobo, bebîsittâ NE babysit(ter) m. PL ? PT babá RU
vospitatel'nica, njaneĉka, njanja SV barnskötare, barnflicka, barnvakt KP
gastvartist(in)o, infanejo = infanĝardeno = infanvartejo
vart/o/tabl/o = vindotablo
vat/baston/et/o Purigilo el maldika plasta bastoneto kies pinto(j)
estas envolvita(j) per vat-bulo. AN cotton stick FI vanupuikko, topsi FR
coton-tige m. GE das Wattestäbchen HE ? HI bastoncillo m. HU fültisztító
(pálcika) IT (bastoncino con cotone), (pulisci-orecchie) JA ? NE wattestokje PL
? PT palinete, "cotonete" RU vatka SV tops KP vato, vindotablo = vartotablo
vat/o Neteksita kotono, uzata por sorbi, purigi, izoli, ŝirmi. AN
cotton wool FI vanu, pumpuli FR ouate hydrophile f., coton hydrophile m., coton
absorbant m. GE die Watte HE cemer gefen HI algodón m. (hidrófilo) HU vatta IT
ovatta, bambagia, cotone (idrofilo) JA ŭata NE watten mv. PL ? PT algodão
hidrófilo RU vata SV vadd, bomull KP vatbastoneto
vaz/deterg/ant/o = vazlesivo
vaz/lav/il/o = vaz/lav/maŝin/o Maŝino por lavi la vazojn kaj aliajn
manĝilojn post manĝo. AN dishwasher FI astianpesukone, tiskikone FR
lave-vaisselle m. GE die (Geschirr)Spülmaschine HE madi'aĥ kelim HI lavaplatos
m., lavavajillas m. HU mosogatógép IT lavastoviglie, lavapiatti JA ŝokkiaraiki
NE vaatwasmachine; (Fl.) afwasmachine v. PL ? PT máquina de lavar louça RU
posudomoeĉnaja maŝina SV diskmaskin KP lavi la manĝilaron = purigi la
manĝilaron, lavmaŝino RIM PIV1 enhavas la rilatajn vortojn "vazlavejo" kaj
"vazlavisto".
vaz/lav/maŝin/o = vazlavilo
vaz/lesiv/o = vaz/deterg/ant/o Likvaĵo aŭ pulvoro solvata en akvo por
lavi manĝilaron. AN washing-up liquid, dishwashing liquid FI astianpesuaine FR
détergent à vaisselle m. GE das Spülmittel HE nozel kelim HI (líquido)
lavavajillas m. HU mosogatószer IT detersivo (per i piatti) JA daidokoro jô
senzai NE afwasmiddel o., afwasdetergent o. PL ? PT detergente RU
posudomojuŝĉeje sredstvo SV diskmedel KP lesivo =
deterganto, vazlavilo = vazlavmaŝino
vaz/o Ujo el diversaj materialoj, de diversa formo kaj grando, por
enteni likvajn aŭ solidajn substancojn (PIV1, kun modifoj). AN vessel, container
FI astia FR contenant m., récipient m., pot m., bocal m., vase m. GE der
Behälter, das Gefäß HE kli kibul, cincenet HI recipiente m. HU edény IT vaso;
stoviglia; recipiente, contenitore JA bin, jôki NE bokaal m., pot m., glas o. PL
? PT vaso, recipiente RU sosud SV vas, behållare KP kuirpoto, pispoto
veget/aĵ/a = vegetal/a Originanta el vegetaĵoj (plantoj). AN vegetable
FI kasvi-, kasvis- FR végétal, aŭ légumes GE pflanzlich, vegetabilisch HE cimĥi
HI vegetal HU növényi IT vegetale JA saiŝoku ŝugi(ŝa) no, saiŝoku no NE
plantaardig PL ? PT vegetal RU rastitel'nyj SV vegetabilisk KP vegetara
vegetal/a = vegetaĵa
vegetar/a Konforma al senvianda nutrado. AN vegetarian FI
vegetaarinen, kasvis- FR végétarien GE vegetarisch HE cimĥoni HI vegetariano HU
vegetáriánus, vegetárius IT vegetariano JA saiŝoku ŝugi(ŝa) no, saiŝoku no NE
vegetarisch PL ? PT vegetariano RU vegetarianskij SV vegetarisk KP vegetaĵa =
vegetala RIM Ekzemple lakto povas aparteni al vegetara dieto, sed ĝi ne
estas vegetaĵa (vegetala) nutraĵo.
vent/muel/ej/o = vent/muel/il/o Konstruaĵo, kie oni utiligas ventan
energion (origine por mueli grenon, nun ankaŭ por aliaj celoj). AN windmill FI
tuulimylly FR moulin à vent m. GE die Windmühle HE taĥanat ru'aĥ HI molino m.
(de viento) HU szélmalom IT mulino a vento JA hûŝa NE (wind)molen m. PL ? PT
moinho de vento RU vetrjanaja mel'nica SV väderkvarn KP muelilo
vent/muel/il/o = ventmuelejo
vesper/manĝ/o Vespera manĝo, ĉefa aŭ ne. AN evening meal, dinner,
supper FI illallinen, iltaruoka, päivällinen FR dîner m., (Kan. k. aliaj reg.)
souper m. GE das Abendessen HE aruĥat erev HI cena f. HU vacsora IT cena JA
jûŝoku, jûgohan NE avondeten o. PL ? PT jantar RU uĵin SV kvällsmat, middag (på
kvällen) KP manĝeto, matenmanĝo, tagmanĝo
vest/ark/o Rigida pli-malpli arkoforma objekto kun hoko, uzata por
pendigi vestaĵojn je la ŝultrumoj. AN clothes-hanger, hanger FI vaateripustin,
henkari FR cintre m. GE der Kleiderbügel HE kolav HI percha f. HU vállfa IT
stampella, gruccia (per abiti), ometto JA hangâ NE (kleer)hanger m. PL ? PT
cabide, cruzeta RU veŝalka, pleĉiki SV klädhängare, galge RIM Troviĝas en PIV1
sub la kapvorto "arko". Oni uzas ankaŭ "pendigilo" (iom pli vastasence).
vestibl/o = antaŭ/ĉambr/o (En loĝejo:) enira
ĉambro tuj post la ekstera pordo, kie eblas lasi la eksterdomajn vestaĵojn. AN
hall FI eteinen FR vestibule m., entrée f. GE die Diele HE mavo HI vestíbulo m.,
recibidor m., "hall" m. HU előszoba IT ingresso, anticamera JA genkan NE hal
v.(m.), vestibule v. PL ? PT vestíbulo RU priĥoĵaja, vestibjul' SV tambur, hall,
vestibul KP koridoro, salono,
vestoŝranko
vesto/ŝrank/o Meblo aŭ ĉambreto por konservi vestaĵojn. AN wardrobe FI
vaatekomero, vaatekaappi FR penderie f., (Kan.) garde-robe f. GE (meblo) der
Kleiderschrank; (ĉambreto) die Garderobe HE aron bgadim HI armario m. HU
ruhásszekrény, gardrób IT armadio (guardaroba); guardaroba JA tansu NE kleerkast
v.(m.) PL ? PT guarda-roupa RU platjanoj ŝkaf, ŝifon'er SV garderob, klädskåp KP
bretaro, komodo = tirkestaro, vestiblo =
antaŭĉambro
veŝt/o Senmanika trunkvesto, portata sur ĉemizo (bluzo) kaj sub jako.
AN waistcoat, (usone) vest FI liivi(t) FR gilet m. GE die Weste HE efod HI
chaleco m. HU mellény IT panciotto, gilè JA tankutoppu NE vest o. PL ? PT colete
RU ĵilet SV väst KP jako
vid/bend/aparat/o = video/aparat/o Aparato por registri moviĝantan
bildon kaj sonon sur vidbendo kaj por vidigi programojn tiel registritajn. AN
video (recorder), VCR (= video cassette recorder) FI videot, videonauhuri FR
magnétoscope m. GE das Videogerät HE video HI vídeo m. HU videó, képmagnó IT
videoregistratore JA bideodekki NE video m., videorecorder m. PL ? PT (aparelho
de) vídeo RU videomagnitofon SV videoapparat KP sonaparato
video/aparat/o = vid/bend/aparat/o
vinagr/o Acido produktita el vino aŭ alio, uzata kiel spicaĵo kaj
konservilo. AN vinegar FI etikka FR vinaigre m. GE der Essig HE ĥomec HI vinagre
m. HU ecet IT aceto JA su NE azijn m. PL ? PT vinagre RU uksus SV vinäger,
ättika
vind/aĵ/o = vind/o = vind/o/tuk/o Sorba peco el ŝtofo aŭ plasto kaj
celulozo, reuzebla aŭ ne, por vindi etan infanon. AN nappy, diaper FI vaippa FR
couche f. GE die Windel HE ĥitul HI pañal m. HU pelenka IT pannolino JA oŝime,
omucu, kamiomucu NE luier v.(m.) PL ? PT fralda RU pelënka, podguznik SV blöja
KP vindi, revindi RIM Iuj ne-reuzeblaj celulozaj vindaĵoj estas uzataj kun
reuzebla plasta vindotuko; tiam "vindaĵo" kaj "vindotuko" ne estas samsignifaj.
vind/i Ĉirkaŭvolvi per tuko aŭ ŝtofa strio, ekzemple bebon, aŭ iun
korpoparton por kuracado; garni etan infanon per tuko aŭ simila peco, kiu sorbas
aŭ retenas ĝiajn urinon kaj fekaĵojn. AN bandage, bind up; put on a nappy/diaper
FI kääriä, sitoa, kapaloida; laittaa vaippa FR (bebon) emmailloter, langer,
changer; (korpoparton) envelopper, bander GE wickeln HE (bebon) le'ĥatel,
(vundon) laĥboŝ HI (korpoparton, kuracocele) vendar; (bebon) poner un pañal,
cambiar el pañal HU pólyáz; pelenkáz IT fasciare; mettere il pannolino JA oŝime
suru, omucu o suru NE een luier omdoen PL ? PT (korpoparton, kuracocele) ligar,
enfaixar, envolver; (bebon) pôr a fralda, trocar fralda RU pelenat' SV linda,
förbinda; sätta på blöja KP puruma, revindi, vindaĵo, vindotablo = vartotablo
RIM PIV1 asertas, ke "hodiaŭ oni ne plu vindas la bebojn", sed la iama signifo
de "ĉirkaŭvolvado" moderniĝis al "garnado per sorba tuko".
vind/o = vindaĵo
vind/o/tabl/o = vart/o/tabl/o Tablo sur kiun oni kuŝigas bebon por
purigi kaj vindi ĝin. AN changing table FI hoitopöytä FR table à langer f. GE
die Wickelkommode, der Wickeltisch HE ŝulĥan haĥlafa HI mesa f. para cambiar
pañales HU pelenkázóasztal IT fasciatoio JA ? NE babytafel PL ? PT trocador RU
pelenal'nyj stolik SV skötbord KP vindaĵo = vindo = vindotuko, revindi,
vatbastoneto
vind/o/tuk/o = vindaĵo
viv/o/ĉambr/o KP salono
vom/et/i (Pri bebo:) post laktosuĉado, eligi iom da lakto el sia
stomako. AN spit up, regurgitate FI pulauttaa FR régurgiter GE spucken HE liflot
HI echar (la leche/la comida), regurgitar HU felböfög IT rigurgitare JA haku NE
een oprisping hebben/krijgen PL ? PT golfar RU otrygnut' SV kräkas lite, få upp
KP rukteto
A B C Ĉ D E F G Ĝ H Ĥ I J Ĵ K L M N O P R S Ŝ T U V Z
zip/o Fermilo, konsistanta el du rubandoj kun vico da dentoj,
(mal)endentiĝantaj unu en la alian per la interŝovo de movpeco (PIV1, kun
mallongigoj). AN zip (brita), zipper (usona) FI vetoketju FR (R) fermeture
éclair f., fermeture à glissière f. GE der Reißverschluss HE ruĥsan (riĉ-raĉ) HI
cremallera f. HU cipzár IT chiusura lampo JA fasunâ, ĉakku NE rits v.(m.),
ritssluiting v. PL ? PT fecho éclair RU molnija SV dragkedja, blixtlås KP
lap(fermil)o
zori/o Sandalo kun nur plandumo kaj du rimenoj, kiuj kuniĝas inter la
unuaj du piedfingroj. AN flip-flop, thong FI varvassandaali FR tong m. GE die
Jesuslatsche HE sandal Eilat HI chancla f., chancleta f. HU vietnami papucs IT
samurai, infradito JA zôri NE (strand)slipper m. PL ? PT chinelo, sandália
japonesa, sandália havaiana RU "v'etnamki" (pluralo) SV ? badsandal
A B C Ĉ D E F G Ĝ H Ĥ I J Ĵ K L M N O P R S Ŝ T U V Z
Post ĉiu verbo sekvas ekzemplo(j), ne difino. Rimarku, ke la listo estas
kunigita el pluraj proponoj: por sama sono povas troviĝi pli ol unu verbo, kaj
verŝajne neniu uzas ĉiujn verbojn en la listo.
aĥ/i speco de ĝemado ANGLA: Brian Moon mailto:brian.moon@sdt.cec.be, 2, om
Kläppchen, LU-5682 Dalheim, Luksemburgio
FINNA: Jouko Lindstedt mailto:jouko.lindstedt@helsinki.fi,
Vasamakatu 2 as. 13, FI-15100 Lahti, Finnlando
FRANCA: Suzanne Bolduc mailto:suzanne_bolduc@videotron.ca,
5768, av. Wentworth Côte-Saint-Luc (Québec), Kanado H4W 2S1
GERMANA: Rudolf Fischer mailto:fischru@uni-muenster.de,
Gustav-Adolf-Str. 2a, DE-48356 Nordwalde, Germanujo
HEBREA: Amri Wandel mailto:AMRI@vms.huji.AC.IL, Gira, 767
Makabim, IL-71908 Doar-na Modiim, Israelo
HISPANA: Jorge Camacho mailto:jorgezafra@hotmail.com, Chantada
43, 1-J, ES-28035 Madrid, Hispanujo
HUNGARA: HIDEG Sándor mailto:hidegs@drotposta.hu, HU-1184
Budapest, Fonal u. 18. s.h., Hungarujo
ITALA: Mauro La Torre mailto:m.latorre@uniroma3.it, Dip.
Scienze dell'Educazione, via Castro Pretorio, 20, IT-00185 Roma, Italujo
JAPANA: NAGATA Hiroshi mailto:hinagata@itan.okayama-u.ac.jp,
Faculty of Economics, Okayama University, Tsushima, Okayama 700-8530, Japanujo
NEDERLANDA: Jorg De Mulder mailto:jorgo@agoranet.be, Muggenberglei 22,
BE-2100 Deurne, Belgujo
POLA: Vito Redsky (Witold Czerwiński) mailto:vitred@wp.pl, Ostrów Wlkp., Pollando
PORTUGALA: Cícero Soares mailto:kikero@tba.com.br, Cond. Bela Vista,
Lote O-3, Grande Colorado, BR-73070-018 Brasília-DF, Brazilo
RUSA: Alexander Shlafer mailto:alexs@esperanto.org, 1414 South
Delaware St., San Mateo, CA 94402, Usono
SVEDA: Martin Strid mailto:martin.strid@vv.se, Mossvägen 64,
SE-153 37 Järna, Svedujo
A B C Ĉ D E F G Ĝ H Ĥ I J Ĵ K L M N O P R S Ŝ T U V Z
C
Ĉ
D
E
F
G
Ĝ
H
Ĥ
I
J
Ĵ
K
L
M
N
O
P
R
S
Ŝ
T
U
V
Z
Aldonaĵo: Son-imitaj (onomatopeaj) verboj
aj/i dolorkrio
anhel/i forta
spirado post ekzemple kurado
bac/i obtuza kunfrapiĝo de du pezaj
objektoj
be/i ŝafo
blabla/i senĉesa
babilado
blek/i ia ajn bestokrio
boj/i hundo
bru/i
senharmoniaj sonoj ĝenerale
bubu/i timigado de
infanoj
ĉirp/i cikado, grilo, birdeto
fajf/i akuta blovsono
tra rondigitaj lipoj aŭ speciala fajfilo
gak/i
ansero
glugl/i likvaĵo elverŝata tra botelkolo; ridado nesukcese
retenata
grak/i korvo; eligo de muko el gorĝo
graŭl/i hundo
kolere murmuranta
grinc/i akuta malagrabla sono de
kunfrotiĝo
grumbl/i obtuza malkontenta murmuro
grunt/i
porko
ĝem/i neklaraj sonoj esprimantaj plendon,
doloron
hen/i ĉevalo
hihi/i mallaŭta ridado, ofte
kontraŭvole eliĝanta
hik/i singulto neplora
hup/i
signalkorno de aŭto
hurl/i ventego, lupo
huŝ/i forpelado de
bestoj per "huŝ"-sono
ia/i azeno
jelp/i hundido,
porkido
klak/i rapida kunigo de manoj, rapida movo de lango kontraŭ la
palato
kluk/i kokino
knal/i forta sono de pafo, eksplodo,
vipofrapo
knar/i seka bruo de skrapado, frotado
kokerik/i
virkoko
krak/i seka bruo de ŝirado, krevado, rompado
kriĉ/i
mevo, rabobirdo
kri/i laŭta voĉo
kuku/i kukolo; incita
serĉato en kaŝludo
kvak/i anaso, rano
kver/i kolomboj;
kolombumantaj geamantoj
kvivit/i birdo
lirl/i
rivereto
mek/i kapro
miaŭ/i, mjaŭ/i kato
muĝ/i
bovo, leono, akvofalo, marondoj, ventego, potenca maŝino
murmur/i
urso; parolanta homamaso; homo parolanta mallaŭte aŭ malkontente
pep/i
kokido, pasero, muso
plaŭd/i marondoj kontraŭ rokoj; plata objekto aŭ
mano kontraŭ akvo; infano en banujo
rasl/i spirado de malsanulo;
ŝtonetoj en fermita ujo skuata
ronk/i brua spirado dum
dormo
ronron/i kontenta kato
ror/i leono,
tigro
rukul/i kolomboj; kolombumantaj geamantoj
rumor/i
konfuza parolbruo de homamaso
sibl/i serpento, merlo, vento tra fendo,
kuglo
singult/i spasma intermita eliĝo de aero post forta plorado aŭ
ridado
sonor/i reeĥanta harmonia sono, ekzemple de preĝeja aŭ bicikla
sonorilo
stertor/i raŭka malfacila spirado
suspir/i ve-spiro
pro sopiro aŭ malkontento
susur/i vento tra foliaro, ĉifata papero,
silka vesto
ŝmac/i brua kiso, brua maĉado
tint/i glaso
kontraŭ glaso, martelo kontraŭ amboso
tondr/i fulmotondro; ia ajn
laŭta bruo
tril/i birdeto melodie kantanta
ulul/i gufo,
strigo, lupo
zum/i fluganta insekto; homa kantado senvorta
Respondeculoj pri nacilingvaj tradukoj: